Nu deze week het jaarlijkse Gay Pride Festival plaatsvindt, staat ook ons object van de dag in het teken van het thema homoseksualiteit. We willen de lezer voorstellen aan het beeld van een uil dat in het Amsterdam Museum te zien is in de reconstructie van Café ’t Mandje.
Dit nog steeds bestaande café aan Zeedijk 63 uit 1927 werd tot in de jaren zestig gerund door Bet van Beeren. Onder haar toezicht was het één van de eerste cafés waar homoseksuele mannen en lesbische vrouwen hun geaardheid niet hoefden te verbergen, met duidelijke spelregels weliswaar. Eén afspraak betrof het beeld van de uil.
In de brochure ‘Goed verkeerd’ (bij de gelijknamige tentoonstelling in 1989/90 over de geschiedenis van homoseksualiteit) staat over het gebruik van een uilbeeld: ‘Om te weten of er ongewenst bezoek voor de deur staat, moet men eerst aanbellen. Een enkel Amsterdams café gebruikt als waarschuwingsteken een beeldje van een uil. Zodra er onbekend publiek de zaak betreedt, wordt het op een voor de klandizie opvallende plaats neergezet of gaan de lampjes in de ogen van de uil branden. ‘Uil’ is een code-woord onder homoseksuelen voor iemand die niet zo is.’
Terwijl de uil in het museum niet verlicht kan worden, is dat wel het geval met de uil die nu in
Café ’t Mandje staat. Volgens Bert Winnubst van dit café vinden bezoekers dit een interessant verhaal. Op één punt is zijn lezing anders: het woord ‘uil’ zou zijn gebruikt voor de zedenpolitie. ‘t Mandje had destijds een portier en als er dan een agent of stille (in burger) in aantocht was, was het beeld van de uil voor de gasten het teken om gemengd te gaan zitten, dus niet meer mannen bij mannen resp. vrouwen bij vrouwen. In het homo-erotisch woordenboek komen beide betekenissen van ‘uil’ voor.
Voor de activiteiten van ’t Mandje deze week:
http://cafetmandje.nl/evenementen.html
Kijk
hier voor meer informatie over dit object.
