Boijmans achter de bar

Voor een collega-conservator is het is een heerlijk herkenbare voorstelling. Alexandra vertelt, dat ze besluit de Arabische kruik die iemand op haar kantoor gedropt heeft niet op te sluiten in het depot, met een inventarisnummer, maar als rekwisiet te gebruiken voor de proloog van de voorstelling. We zitten in een zaaltje boven brouwerij De Pelgrim, uitkijkend over het schitterende Delfshaven waar kunstenaar Kees van Dongen opgroeide. Zijn vader had een mouterij, waar graan tot grondstof voor jenever bereid werd. Op en rond de bar staan de rekwisieten zoals een waterpijp, koffiekannetjes en reproducties van schilderijen en tekeningen geïnspireerd door Van Dongens reizen door Marokko en Egypte, nu ruim 100 jaar geleden. ‘Boijmans achter de bar’, grapt de conservator. Ze vergelijkt de tekens op de kruik met Van Dongens portret van een vrouw met traditionele Amazigh tatoeages. 

Waterpijp

De twee barvrouwen leggen verbanden tussen Noord-Afrika en Delfshaven, waar zovelen ‘het schildersvirus’ hadden. Het gaat vaak over genotsmiddelen, zoals koffie, oorspronkelijk uit Jemen en de waterpijp, die van Dongen ook gerookt heeft. De makers hebben geweldige beelden gevonden, zoals de foto van Van Dongen in witte djellaba in zijn Parijse atelier. Ernaast een foto van een Marokkaans-Rotterdams jongetje, ‘de nieuwe Kees’, met een kleine djellaba ernaast. Er worden bierviltjes van de Pelgrim uitgedeeld waarop het publiek een eigen souvenir aan een persoon kan opschrijven. Tot slot zetten de barvrouwen een plaat van Oum Kalthoum op, de beroemdste Egyptische zangeres, die vaak een donkere zonnebril droeg.  De voorstelling eindigt met ‘de vensterbank’. Ik mocht, voorzien van zonnebril, met nog wat toeschouwers een levende vensterbank vormen waar alle rekwisieten terecht kwamen.

1001 nacht

De voorstelling is voortgevloeid uit de tentoonstelling over de tekeningen die Kees van Dongen voor een uitgave van 1001 nacht gemaakt heeft. Na de voorstelling van een uur gaan we naar buiten, mét een deel van de rekwisieten. We lopen langs de plekken waar niet alleen de rekwisieten maar ook een groot deel van de verhalen vandaan komen. Bij het Medina Paleis waar de djellaba’s gekocht zijn, laten we de repro achter van het portret van de vrouw met gezichtstatoeage.

Bij de buurwinkel, waar prachtig geborduurde feestjurken voor vrouwen te koop en te huur zijn, hangen reproducties van tekeningen van buikdanseressen in de kleedhokjes. De waterpijpenwinkel ‘Souvenirtje’ aan de Schiedamseweg heeft een repro hangen van Van Dongens zelfportret met waterpijp. De Syrische vluchtelingen van El Malek die een goedlopende zaak met heerlijke baklava hebben, kozen niet alleen een schilderij van een oosters stadsgezicht maar ook Van Dongens Molen van Delfshaven.

Hamman

Linda Malherbe van Belvédère houdt gesprekjes met de ondernemers, die opmerkelijk vaak opgeleid zijn als jurist, advocaat, bedrijfskundige of socioloog, maar kozen voor het ondernemerschap. De welbespraakte eigenaresse van Hamman, een wellnessruimte met Marokkaanse mozaïeken achter een onopvallende gevel, serveert muntthee en koek en vertelt over haar hamman waar ‘alle doelgroepen’, maar wel gescheiden naar sekse, komen voor ontspanning van lichaam en geest.

In het Egyptische restaurant Habibi zien we waar de vensterbank van Het Rekwisietentheater vandaan komt. De eigenaars Ali en Randa uit Alexandrië, hebben hun vensterbanken vol gezet met souvenirs aan Egypte, waaronder beeldjes van Oum Kalthoum en haar orkest, waar ze iedere avond naar luisteren.

Wat een mooie rijke mix van voorstelling, expositie en stadswandeling en wat een geweldig idee om zo, via de schilderijen van Van Dongen het werk van deze Rotterdamse kunstenaar te koppelen aan het leven en de geschiedenissen van Rotterdammers van nu met Egyptische, Marokkaanse en Syrische roots. Hopelijk blijft Het Rekwisietenkabinet op het repertoire van Verhalenhuis Belvédère.