Gematigd thuis en gewelddadig overzee: zien we hier een tegenstelling in de Amsterdamse geschiedenis of twee zijden van hetzelfde opportunisme? Het opportunisme, bijvoorbeeld, dat Amsterdam lang deed wachten voor het partij koos in de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)?
Onrust in de stad werd meestal snel de kop in gedrukt en gevolgd door overleg en concessies – dit patroon herhaalt zich tot vandaag de dag. Maar voor de handel overzee moest alles wijken en nam de stad gemakkelijker haar toevlucht tot geweld. Het werd uiteindelijk haar economische ondergang; pas eind 19de eeuw krabbelde ze weer op.
Amsterdam heeft ook veel geleden. Het meest nog tussen 1940 en 1945, toen het werd bezet door Duitsland. Van de 80.000 joodse inwoners - één op de tien Amsterdammers was joods - overleefden er slechts 15.000.
