Vasten: één van de vijf zuilen van de islam
Vasten in de maand ramadan staat vermeldt als plicht in de Koran en dat wordt door veel moslims nageleefd. De meeste Nederlanders weten dat er dan overdag niet gegeten wordt. Ook het feest na afloop, Eid el-Fitr, in de volksmond vaak Suikerfeest genoemd, kennen veel mensen wel. Minder bekend is dat je tijdens de ramadan tussen de dageraad en zonsondergang niets drinkt, ook geen water, en jezelf onthoudt van seks. Vasten in ramadan gaat echter niet (alleen) over honger of dorst. Het is vooral een maand van extra aanbidding en dankbaarheid.
Voorbereiding
Ramadan wordt ook wel ‘de maand van de Koran’ genoemd omdat volgens de overlevering het eerste Koranvers in die maand werd geopenbaard. Veel moslims proberen dan ook gedurende de ramadan elke dag in de koran te lezen. Ook voor de vrouwen die meewerkten aan 'Ik vast', was dit belangrijk. Een aantal van hen oefende van te voren, zoals Deborah: “Ik lees sowieso elke dag koran maar ik probeer meer te lezen voor de ramadan, want hoe meer koran je leest, hoe makkelijker het wordt.”
Op andere vlakken was wat betreft voorbereiding meer variatie: de een maakte er een moment van grote schoonmaak van, de ander at alvast extra gezond of dronk voorafgaand minder koffie. Sandra liet het gewoon op zich afkomen: “Ik doe niets speciaals als voorbereiding. Als de maand begint, dan begin ik met vasten. God helpt je, dus uiteindelijk komt het wel goed. Ik volg de Turkse kalender, dan weet je van te voren al de datum. Die dag begin ik gewoon.”
De maand ramadan begint, net als elke islamitische maand, als het nieuwe maan is. Sandra noemt hier de Turkse, astronomische kalender waarbij van te voren al bekend is wanneer het nieuwe maan is. Veel moslims wachten echter totdat de maan met het blote oog gezien is. Daardoor beginnen en eindigen moslims in Nederland niet altijd op dezelfde dag met vasten.
Beheersing
Vasten gaat ook over beheersing. Daarbij dachten de moslima’s die meededen aan dit project niet als eerste aan eten en drinken. Dat hoort er bij maar het gaat ook om letten op je woorden, proberen je stem niet te verheffen, niet boos worden, bijvoorbeeld op straat. Zoals Oumaima vertelt: “Laatst ben ik bijna aangereden. Ik begon te schelden. Het kwam er zomaar uit. Toen dacht ik bij mezelf: “Dat is ook geen uitnodiging tot islam!” Dan zien ze iemand met zo’n lange sluier fietsen en dan komt er in een keer zoiets uit. Dat zijn puntjes waar ik extra op let.” Of, zoals Ai Lien het uitdrukt: “Ramadan is voor mij een zegen omdat het als stok achter de deur werkt om aan mezelf te werken.”
Rust
Vaak wordt genoemd dat je door te vasten meer tijd overhoudt. Zoals Shakirah zegt: “Het wordt ontzettend rustig in je hoofd. Je hebt zoveel tijd over als je niet met eten en drinken bezig bent. Dat realiseer je jezelf de rest van het jaar helemaal niet.” Ook Ai Lien valt het op dat ze in de maand ramadan haar tijd beter benut: “Waarom lukt het me nooit om buiten de ramadan de koran in één of meerdere maanden uit te lezen? Waarom kan ik dan wel avond na avond in extra gebed staan, terwijl ik daar buiten de ramadan om niet de energie voor lijk te hebben?” Een veelgenoemde verklaring is dat je daarbij van hogerhand geholpen wordt. Zoals Sandra opmerkt: “Dan denk ik “Wow, God helpt je echt!” Je voelt dat het makkelijker gaat.”
Afsluiting
Shakirah vindt het altijd jammer als de maand weer voorbij is: “Buitenstaanders denken vaak dat het een soort strafexpeditie is maar het is een feestmaand.” Deborah sluit daar bij aan: “Mensen hebben meer oog voor elkaar. Na de ramadan zakt het weer een beetje weg.” Ook Ai Lien vindt het jammer als de maand voorbij is: “Op de dag van het feest dank ik allereerst Allah voor het volbrengen van mijn vasten. We zeggen dan “taqabal Allahu minna wa minkoem”, “moge Allah het accepteren, van ons en van jullie”. “
Net als het voor veel moslims afwachten is wanneer de maand precies begint, is dat ook zo bij de afsluiting. Een islamitische maand kan 29 of 30 dagen duren, afhankelijk van of de nieuwe maan is gezien en de volgende maand begint. Op de dag van het feest is er een speciaal gebed in de moskee en daarna komt men vaak bij elkaar voor een ontbijt met familie. Dat zal dat dit jaar helaas niet mogelijk zijn. Ondanks deze uitdagingen wordt het voor moslims hopelijk toch weer een mooie en inspirerende maand.
Ramadan Mubarak!
