27 oktober 1975: opening Amsterdam Museum

Op 27 oktober 1975 werd het Amsterdams Historisch Museum Museum in het voormalige Burgerweeshuis geopend. Daarvoor zat het museum, dat was opgericht in 1926, in de Waag op de Nieuwmarkt. Nadat in 1962 was besloten het museum te huisvesten in het Burgerweeshuis, volgde een jarenlange ingrijpende verbouwing. In 1975 was het hele gebouw getransformeerd tot museum: het hoogtepunt van het jubileumjaar 'Amsterdam 700'. 

Op de foto zien we de drie hoofdrolspelers op de officiële opening: museumdirecteur Simon Levie, burgemeester Samkalden en koningin Juliana. Ze betreden hier de marmeren vloerkaart met de plattegrond van Amsterdam, een geschenk van de firma Deenik, aannemer tijdens de verbouwing.

Lovende reacties

De publieke belangstelling voor het nieuwe (toen nog) Amsterdams Historisch Museum was bijzonder groot en uit tal van reacties bleek dat het museum menige Amsterdammer met trots vervulde. Het museum had een primeur met de eerste openbare museumstraat van de wereld: de gratis toegankelijke schuttersgalerij waar de enorme schuttersstukken waren te zien. Ook in de museumwereld oogstte het museum veel lof voor de manier waarop de geschiedenis van Amsterdam werd gepresenteerd. 

Lampjeskaart

Op deze foto zien we de publieksfavoriet: de ‘lampjeskaart’. In de glazen bak zag je de groeikaart van Amsterdam, met de ruimtelijke ontwikkeling van de stad vanaf het ontstaan tot aan 1975. Deze chronologische presentatie was gekoppeld aan de inwonertallen, die je kon aflezen op de verticale zuil.

Amsterdam bevaart de zeven zeeën

In de routing van het museum was deze zaal destijds de eerste van de zalen over de zeventiende en achttiende eeuw. We zien een aard- en hemelglobe, cartografische meesterwerken van Willem Jansz. Blaeu, hierachter een portret van zijn zoon en opvolger, naast een reeks zeegezichten. Het is een voorbeeld van wat het nieuwe museum typeerde: de variëteit aan objecten. 

Welvaart en kanonnen

Ook in deze zaal was er een mix van objecten en spullen die je kon zien. Zo waren de pakhuizen in het klein nagebouwd en volgestouwd met een breed scala van handelswaren van destijds. De titel van deze zaal ‘Welvaart en kanonnen’ is een indicatie voor de kritischer geworden tijdgeest. Er was niet alleen aandacht voor de welvaart van de zeventiende eeuw, maar er werd ook ingegaan op de kanttekeningen bij het verkrijgen van die welvaart.

De titel van een andere zaal was ‘Arm en rijk’, waar een beeld stond van een levensechte bedelaar, vervaardigd in opdracht van het museum naar een tekening van Rembrandt, door Madame Tussaud.

De bovenstaande voorbeelden geven een indruk van wat onze voorgangers in het Amsterdam Museum voor ogen stond: het maken van een hoogwaardig, boeiend museaal verhaal over Amsterdam door de eeuwen voor een breed publiek. 

Vandaag over vijf jaar bestaat Amsterdam 750 jaar. Het Amsterdam Museum hoopt die dag met een geheel nieuw museum te openen in een gerenoveerd Burgerweeshuis.

Deze blog is gebaseerd op een blog van Frans Oehlen uit oktober 2015.