Pietenmasker, surprise gemaakt door Ferdinand van Dieten, Amsterdam Museum inv nr 1176.1
Iris’ partner Ferdinand van Dieten bewerkte een papieren Zwarte Pieten-masker met opmerkelijke blauwe ogen. De originele rechterhelft voorzag hij van het woord ‘fout’. Hij beschilderde de linkerhelft tot een zogenaamde Roetvegen Piet en schreef daarboven ‘leuk’.
Zwarte Pietendebat
Ferdinand verwees met zijn masker naar het debat over het uiterlijk van Zwarte Piet, dat in 2011 weer losgebarsten was met de actie Zwarte Piet is Racisme van Quinsy Gario en Jerry Afriyie. Iris Kensmil heeft veel kunstwerken gemaakt over de geschiedenis en emancipatie van zwarte mensen. Het gedicht refereert aan haar werk, aan een reis naar Afrika en haar thema's, zoals Du Bois (W.E.B. Du Bois – Amerikaanse socioloog en mensenrechten-activist) en Granman (een leider van de Marrons – weggevluchte tot slaaf gemaakten). In de voorlaatste strofe hekelt ‘Pieterbaas’ het inferieur afbeelden van ‘negers’ en de ‘suprematistische zelfbeelden’ en ‘ongeïnteresseerde eigenwaan' van de mensen die zich daaraan schuldig maken.
Gedicht bij Pietenmasker door Ferdinand van Dieten, Amsterdam Museum inv. nr 1176.2
Op 6 december 2012 had ik een afspraak met Iris vanwege het project met CBK-ZO dat zou resulteren in haar drieluik Out of History. Ze vertelde over haar surprise en ik vroeg Iris en Ferdinand of zij het masker en gedicht zouden willen schenken aan het museum, als een voorbeeld van de manier waarop het Pietendebat ook zijn weerslag had in surprises.
We horen graag over andere voorbeelden van verwerking van het Zwarte Pietendebat in gedichten en surprises.