Stagiaire Aby Grupstra schrijft bijdragen over Amsterdamse onderwerpen voor de website van het provinciale project ‘Oneindig Noord-Holland’. Een pas geplaatst verhaal gaat over de geschiedenis van de Montelbaanstoren. Op de afbeelding staat een schilderij van Abraham Storck van ca. 1680 waarop -aan de voet van de Montelbaanstoren- troepen worden ingescheept om dienst te doen op de reis van de V.O.C. Vanaf hier vertrokken zij in kleine boten naar de rede van Texel en vandaar per Oost-Indiëvaarder naar de verre oost. Voor het begin van de toren moeten we wat verder terug in de tijd.
#020today: De Malle Montelbaanstoren
1512. Het is oorlog in Amsterdam. Amsterdammers verschuilen zich veilig achter de stadsmuren als het Gelderse leger de stad belaagt. Maar de Lastage, het gebied waar de schepen liggen, ligt buiten de stadsmuren. De vijanden steken de schepen in brand en vernielen alles. Deze gebeurtenis is voor de Amsterdammers de aanleiding om de Lastage voortaan beter te beschermen. Ze graven een gracht en bouwen een muur. En daar hoort natuurlijk een toren bij.
In 1516 is de Montelbaanstoren klaar. Hij maakte deel uit van de verdedigingswerken en diende ter bescherming van de kaden aan de Sint Antoniesdijk, nu de Oudeschans. Amsterdam werd zo uitgebreid en de Lastage werd bij de stad betrokken. Na de Gelderse oorlogen verloor de Montelbaanstoren zijn verdedigingsfunctie. In 1606 ontwierp stadsbouwmeester Hendrick de Keyser een sierbekroning in renaissancestijl die op de toren geplaatst werd. In de toren kwam een uurwerk, en enkele luidklokken. Aan deze klokken dankt de Montelbaanstoren zijn bijnaam Malle Jaap. Ze begonnen namelijk op onregelmatige tijden spontaan te spelen. Een andere onverwachte gebeurtenis was dat de toren in 1610 opeens begon te hellen. Er werd een kabel aan de spits vastgemaakt om hem weer overeind te trekken.
Van 1878 tot 2006 is het Stadswaterkantoor in de Montelbaanstoren gevestigd. Daarna volgde een periode van leegstand, voornamelijk doordat de gemeente een huur vroeg van 9.000 euro per maand. Niemand was bereid zoveel te betalen. In 2010 kwam er weer een huurder, overigens tegen een veel lagere huurprijs. Roeland Rengelink, bestuurder van stadsdeel Centrum, opende er het onderkomen van Secret Garden. Dit is een belangenorganisatie die homo- en biseksualiteit en geslachtswijziging onder moslims bespreekbaar wil maken. Een vrij onverwachte ontwikkeling voor het historische monument dat ooit een verdedigingstoren was. Maar dat zijn de Amsterdammers misschien inmiddels wel gewend van Malle Jaap.
Aby Grupstra, stagiaire project Oneindig Noord-Holland
http://www.oneindignoordholland.nl/
Kijk hier voor meer informatie over dit object
Alle rechten voorbehouden
1104 keer bekeken