#020today: van inzending tot expositie

Hoe wist je van het bestaan van Mix Match Museum? Wat vond je van het idee om digitaal een tentoonstelling te kunnen samenstellen uit 300 voorgeselecteerde objecten?

Ik las over het project in De Volkskrant. De portee van het artikel was dat er wel inzendingen binnenkwamen, maar dat de onderbouwing van de selecties vaak slecht was. Toen ik dat las, werd ik nieuwsgierig. Ik vond het bericht een stimulans om mee te doen, en juist goed na te denken over mijn selectie. Ik weet dat maar 5% van de collecties van de Nederlandse musea op zaal wordt tentoongesteld en dat 95% zich in het depot bevindt. Dat intrigeert me: waarom is het ene kunstwerk een publiekstrekker dat altijd op zaal hangt en wanneer belandt iets in depots?

Het publiek komt af op de topstukken die ze al kennen: ze willen herkenbare plaatjes in het echt zien, of meer werk van bekende kunstenaars. Veel musea spelen daar op in. Die verworden daardoor tot een soort SkyRadio: niet verrassend, veilig, mainstream. Die voorspelbaarheid komt ook doordat kunstwerken weinig reizen. Eigenlijk hangt in musea vaak hetzelfde en zijn alleen de wisselende exposities reden om herhaalbezoeken af te leggen. Het concept van Mix Match Museum is juist dat depotstukken meer op zaal komen en dat de musea meer onderling uitlenen. Dat sprak me aan.

Heb je lang geaarzeld over het kiezen van een onderwerp? En vervolgens over de objecten voor die presentatie van minimaal drie en maximaal twaalf objecten?

Het puzzelen begon nadat ik eerst alle driehonderd objecten goed had bekeken. Ik dacht toen na over de thema’s die ik eruit kon halen. Vervolgens heb ik mijn thema ‘de gewone vrouw rond 1900’ uitgewerkt op papier. Toen het thema vaststond, heb ik nagedacht over de manier waarop ik het tentoon wilde stellen. Ik bedacht me dat beschouwers vaak langer naar museumbordjes kijken en slechts oppervlakkig naar de kunstobjecten zelf. Ik wilde graag bereiken dat bezoekers het niet zouden laten bij beschouwing op het eerste oog, maar iets beter zouden kijken, luisteren, erover nadenken. Ik heb daarom voor mijn tentoonstelling de titel Op het tweede gezicht gekozen.

Toen ik mijn selectie wilde invullen op de website van Mix Match Museum, bleek dat veel objecten niet uitleenbaar waren en dat er werken moesten afvallen. Ook nadat ik geselecteerd was om mijn expositie uit te voeren, waren er voorwerpen die ook door andere geselecteerden van Mix Match Museum waren gekozen en niet naar Amsterdam konden komen. Dit proces moet een curator van een tentoonstelling in de praktijk ook ervaren.

Maar dit gegeven bracht ook creatieve alternatieven naar boven. In plaats van het origineel, werd er een reproductie van een werk opgehangen en musea stuurden alternatieve voorwerpen. Nòg persoonlijker werd de expositie doordat een foto die ik zelf had gemaakt van een beeld van Joseph Mendes da Costa (aan de gevel van het gebouw van de Verzekeringsmaatschappij 'Utrecht') in de tentoonstelling is opgenomen. Ik kan nu dus ook zeggen dat een werk van mij in een museum hangt!

Jouw meest favoriete object van de negen door jou gekozen museumstukken is het beeld ‘Fabrieksmeisje’ van Mendes da Costa. Je hebt je enorm verdiept in dit werk; in de audiotour vertel je er uitgebreid over. Waarom vind je dit werk zo bijzonder?

Als tentoonstellingslocatie koos ik voor het Amsterdam Museum omdat ik vond dat ‘Fabrieksmeisje’ van Mendes da Costa een belangrijke plaats moest krijgen in mijn selectie en dit stuk niet uitleenbaar was. Ik heb met diverse musea en de biograaf van Mendes da Costa gecorrespondeerd om de titel van deze voorstudie in gips te kunnen verklaren; in de definitieve versie heet het beeld immers ‘Wisselvalligheid der tijden’. Het blijft een raadsel.

Hoe kijk je terug op jouw deelname aan Mix Match Museum? Hebt je het bv. ervaren als alleen maar het kiezen uit de voorgeschotelde objecten? Of heb je het idee dat je ook enigszins een kijkje hebt kunnen nemen in de keuken van het museumbedrijf?

Ik was bang dat ik vijf spijkers in de muur mocht slaan, dat de rest door het museum uitgevoerd werd en dat ik een gebakje mocht halen bij de opening. Maar het tegendeel was waar. Ik ben aan veel mensen voorgesteld die allemaal erg betrokken waren bij Mix Match Museum. Ik voelde me enorm welkom en serieus genomen. Ze lieten de inhoud ook helemaal aan mij over. Zo mocht ik de tekst voor de audio zelf schrijven zonder dat die werd voorgelegd aan medewerkers van Amsterdam Museum. Ik vond het moedig dat ze de regie uit handen gaven aan niet-professionals.

De samenstellers van Mix Match Museum zijn geen grote namen (zoals bij DWDD pop-up). Bovendien konden we geen beroemde stukken kiezen en is er ook geen gelijknamige documentaire op TV (zoals bij De IJzeren Eeuw). Eigenlijk zijn alle voorwaarden daar om er geen publiekstrekker van te maken. Dat ze toch deze stap wagen, is moedig. Ik kijk er met veel plezier op terug.

Deze week verscheen bij het Amsterdam Museum het boekje ‘Mix Match Museum’ met informatie over deze tentoonstelling en een overzicht van de vijftig objecten die ons museum selecteerde voor deelname aan dit project. Dit boekje is verkrijgbaar in de Museumshop en in de webwinkel.

De tentoonstelling Mix Match Museum in het Amsterdam Museum is nog te zien tot en met 26 juli 2015.