Het verhaal achter de huisjes van het Victoria Hotel

Achtergrond bij de Publieke Werken stadswandeling

Een aanrader van het Amsterdam Museum voor de laatste warme dagen van het jaar: loop de Publieke Werken-stadswandeling met de gratis izi.TRAVEL app. Deze wandeling brengt je onder andere langs het Victoria Hotel met de twee markante huisjes. Maar wat is nu precies het historische verhaal van deze twee huisjes? Waarom verkochten de bewoners hun huis niet en van wie zijn ze nu?

Herman Heijenbrock, Het Damrak bij avond met de lichtzuilen tijdens de Edison lichtweek 1929, Amsterdam Museum

Een bod dat ze niet konden weigeren...

Toen het Victoria Hotel aanklopte bij de huiseigenaren voor de aankoop van de twee panden kwam het hotel van een koude kermis thuis. De eigenaren, kleermaker Carstens en tapper Verburgt, wilden een riant bod van 46.000 gulden niet accepteren. Zelfs Vedder had dat bod geaccepteerd! Waarom zij dit bedrag niet accepteerden is nooit precies duidelijk geworden. Wel kunnen we aan de hand van een paar historische feiten gissen naar de redenen.

Prijsspeculatie?

Kleermaker Carstens kocht in 1865 het lage pand voor 3.105 gulden. Verburgt kocht in 1883 het slanke huisje, dat hij tot dan toe huurde, voor de prijs van 14.000 gulden. Een enorm verschil! Het lijkt er op dat Verburgt anticipeerde op de aankoop van zijn pand. 1883 was namelijk ook het jaar dat de N.V. Victoria Hotel werd opgezet. Misschien dacht hij een nog hoger bedrag voor zijn pand te krijgen. Het verklaart niet waarom Carstens niet verkocht. Misschien wilde hij wel helemaal niet verhuizen. We kunnen er alleen naar raden.

J.M.A. Rieke, Texelse Kade voor de bouw van het Victoria Hotel 1889, Stadsarchief Amsterdam

‘Wij bouwen om u heen’

Toch werd met er de bouw van het Victoria Hotel begonnen. Dit werd ook in de Amsterdamse pers ter sprake gebracht. Op 10 juni 1889 stond in de Amsterdamsche Courant over de aanstaande bouw: ‘’De perceelen van den kleermaker Karsten en den slijter Verburgt werden wegens te hooge eischen niet gekocht en zullen vermoedelijk worden ingebouwd." Het was dus al snel duidelijk dat om de twee panden heen gebouwd zou worden.

Als een vader met twee kinderen

Bij de feestelijke opening van het Victoria Hotel in 1890 werd opnieuw aandacht geschonken aan de twee door het hotel ingesloten huisjes. Het Algemeen Dagblad stelde dat de twee kleine huisjes ’’wanneer zij er wat jonger uitzagen, wel de kinderen van het Victoria-Hotel konden lijken.’’ Een beeldspraak die de lezers van het boek Publieke Werken zeker bekend voor zal komen. Vedder maakte deze gelijkenis namelijk ook in het boek.

Geruchten

Toen het Victoria Hotel in 1905 besloot om uit te breiden, staken geruchten de kop op over een bod op de twee huisjes. Eén van de huiseigenaren liet zich daarom horen in de pers en verklaarde dat er geen bod op één van de huisjes was gedaan.

Hij kreeg bijval van de directeur van het Victoria Hotel: ‘’De directie acht het onnoodig de zeer hooge prijzen te betalen, die de eigenaars voor deze perceelen verlangen, omdat de zeer weinige ruimte, die door aantrekking van de huisjes eventueel verkregen zou worden, een hooge aankoopsom niet wettigt.’’

Cultureel Erfgoed

Tegenwoordig zit er een souvenirwinkeltje in de twee huisjes: de Victoria Gift Shop. Het is geen onderdeel van het Victoria Hotel, wat de naam wel suggereert. We kunnen je ook geruststellen: de huisjes zullen niet snel verdwijnen. Het Victoria Hotel is namelijk sinds kort samen met de twee huisjes een beschermd monument. Ze kunnen dus niet zomaar gesloopt worden.

Ben je benieuwd naar nog maar verhalen over Publieke Werken? Download dan nu de izi.TRAVEL app en loop de stadswandeling door het Amsterdam van Walter Vedder.

Media

338032 keer bekeken

4 Reacties

ik ben benieuwd wat er met de schuldbekentenis van de emigranten is gebeurd. Zij waren er tenslotte van overtuigd dat de 2 heren hun vertrouwen niet hadden geschonden. Is dit überhaupt zo gegaan en naar de schuldeisers in Amerika gegaan of naar de erfgenaam van Vedder? De neef die arts was is geen partij geweest, alleen maar in organisatie.
Ik vond het een zeer interessant, maar triest verhaal.

Angela - 8 years, 8 months ago

Zoals het een goed literator betaamt, zet hij de feiten prettig naar zijn hand.
De werkelijke bewoner van Texelse Kade (Prins Hendrikkade) 46, hoofdpersoon in de roman heette niet Walter Vedder en was geen kastenmaker annex vioolbouwer. In werkelijkheid woonde daar de tapper J.F. Verburgt.
Het verhaal van de emigranten (waarschijnelijk een verzonnen verhaal) heeft niks met te maken met het verhaal van J.F. Verburgt de oorspronkelijke bewoner van Texelse Kade (Prins Hendrikkade) 46.
Het is gewoon fictie van de schrijver en heeft 2 verschillende verhalen als 1 gemaakt .
En de elegante Friedrich Ebert, onderhandelaar met de bewoners, woonde tijdens de bouw van het hotel in Duitsland... Maar verhaaltechnisch kon de schrijver hem beter in Amsterdam gebruiken.
Rosenboom (de schrijver van publieke werken) voegde een tweede verhaallijn toe aan de roman, met de Hoogeveense apotheker Christof Anijs die als centraal personage. Hiervoor ontleende hij informatie aan het boek Apotheek Radijs, voor een gezond Hoogeveen (1992), geschreven door Anne Aalders.

Mark - 8 years, 3 months ago

J.g.m. Goes 06 October 2020

Victoria hotel

Is de film over de geschiedenis van het victoria hotel authentiek?

Peter Knops 02 January 2022

Publieke werken

Ik heb een en ander in oude kranten nagekeken. Bij de huizen, winkels Hendrikkade 46 en 47 werden in een veiling aangeboden (advertenties zijn terug te vinden in de oude kranten), er werd 46000 gulden geboden, hetgeen blijkbaar niet als voldoende werd geaccepteerd door de eigenaren, de Kastelein Verburgt en de kleermaker Carstens. In een andere krant vond ik dit verhaal:

Den 26 October 1889 omstreeks 12 uur, stortte te Amsterdam het grootste gedeelte van den zijmuur van het ie aanbouw zijnde hotel, hoek Prins Hendrikkade en Damrak, naar de laagte en viel op het dak van het huis, bewoond door den heer P. A Carstens. Een werkman en een jongen werden door de neerstortende steenen gekwetst en naar het Gasthuis vervoerd. De werkman moet in levensgevaar verkeeren. Bovengenoemde muur loopt achter het huis van den heer Carstens, waarvan het dak zwaar is beschadigd, en grenst aan den achtermuur van de daarnaast gelegen tapperij perceel No.HG. Van een klein plat achter dit laatste huis konden wij zien, hoe het dak van perceel No. 47 bedekt was met groote stukken van den omgevallen muur, die, niettegenstaande het verzet van de experts, van den bewoner, door werklieden op het dak werden losgebroken en naar beneden geworpen. Herhaalde verzoeken aan de aanwezige politie om dit te verhinderen, hadden geen gevolg. Kennelijk weet men niet hoe in dezen gehandeld moet worden. Te half drie waren de bouwopzichters nog niet aanwezig en weed de arbeid aan de overige deelen van het gebouw onverdroten voortgezet. Wel zagen wij mr. Baud, substituutofficier van justitie ter plaatse. Zonderlinge staaljes werden ons medegedeeld, hoe bij het bouwen van dit perceel met de bouwverordeningen wordt omgesprongen. De omgevallen muur met toebehooren was o. a. geheel onverankerd: de zware stukken van den omgevallen muur, welke op het dak van perceel 45 lagen werden met de handen, steen voor steen door de werklieden uiteen genomen op de wijze als een kinderhand een honigkoek doorbreekt Bij onderzoek is ons gebleken, dat de specie welke voor deze muur is gebruikt, bestaat uit ongeveer twee derde steenkalk en een derde zand. Geen spoor van tras is er in te ontdekken. Te half drie is den commissie van politie de heer Stork, op het terrein van het ongeluk verschenen en heeft hij den toestand in oogenschouw genomen. Een en ander zal aanleiding geven tot het opmaken van proces verbaal tegen de bouwondernemers in dezen de Naamlooze vennootschap Victoria-hotel, die zelve den bouw uitvoert. Ook werd ons medegedeeld dat er buitengewoon weinig was geheid, aangezien het grootste gedeelte zou gebouwd zijn op oude fundeeringen.

Voeg uw reactie toe