Arnold Houbraken en Pieter Sluyter, Portret van Jan Luyken, 1712, prent
Jan Luyken werd op 16 april 1649 in Amsterdam geboren. Na eerst in de leer te zijn geweest voor het vak van (kunst)schilder, ging hij zich bekwamen in de graveer- en etskunst en werd boekillustrator. Al tijdens zijn leven verwierf hij hiermee grote bekendheid. Zijn zoon Casper hielp hem al op jonge leeftijd met het graveren.
Jan en Casper Luyken waren niet alleen zeer veelzijdige, maar ook uiterst productieve boekillustratoren. In totaal produceerden zij bijna 4.500 verschillende prenten, waarvan ongeveer een kwart door Casper. Slechts 36 prenten zijn door vader en zoon gezamenlijk vervaardigd.
Ontwerptekening voor de titelprent van Het menselyk bedryf
Het grote succes hadden de Luykens waarschijnlijk vooral aan hun veelzijdigheid te danken. In hun boekillustraties vinden we de meest uiteenlopende onderwerpen verbeeld, vaak geestig en vol verrassende details. Het lijkt erop dat ieder zijn eigen voorkeuren had: de godsdienstige Jan koos vooral stichtelijke en bijbelse onderwerpen, Casper verbeeldde meer wereldse scènes.
De plaatsnyder
De Luyken collectie van het Amsterdam Museum bestaat uit ruim 12.000 losse prenten, waaronder ook tekstfragmenten uit boeken, ongeveer 1150 tekeningen en ongeveer 1000 boekbanden. Hiermee wordt deze verzameling van het werk van Jan en Casper Luyken beschouwd als de grootste ter wereld.
De oorspronkelijke verzamelaar, Christiaan Pieter van Eeghen, breidde zijn collectie uit door van tijd tot tijd andere Luyken-verzamelingen in hun geheel of gedeeltelijk aan zijn eigen verzameling toe te voegen.
Van bijna alle 4500 verschillende boekillustraties, die de Luykens samen gemaakt hebben, is er minimaal één exemplaar in de collectie aanwezig, hetzij in losse vorm hetzij als illustratie in een boek. De tekeningen zijn vrijwel allemaal ontwerpen voor de boekillustraties. Van de boektitels ontbreekt een klein aantal nog geheel. Waar mogelijk worden bestaande leemtes in de collectie nog steeds aangevuld.
Lees meer over de collectie Luyken in het Amsterdam Museum op de speciale themasite.