Het Snotneusje terug naar 1945

Het tweede deel van de restauratie - de reconstructie van kastfront in de oude staat van de jaren ’40 - kon toen nog niet verwezenlijkt worden. Deze vervolgbehandeling valt uiteen in de onderdelen: verwijderen van latere toevoegingen, reconstructie van verdwenen snijwerkornamenten op nieuwe panelen, onderzoek naar de oude kleurstelling van het orgelfront, opschilderen van panelen en ornamenten in de originele kleuren en tenslotte reconstructie van de drie voorstellingen van schepen en een eilandje. Ook zal onderhoud uitgevoerd moeten worden aan de wagen. De eerste drie behandelingsstappen zijn ondertussen genomen. Allereerst zijn de drie beelden afgenomen die oorspronkelijk niet op het orgel thuishoorden. De twee vrouwfiguren konden dankzij bemiddeling van de heer R. Schenk van het Nationaal Fonds Draaiorgelbehoud herenigd worden met ‘de Gouwe’, het orgel waarvoor ze ooit vandaan kwamen.

Ook in het overige ontwerp van het orgelfront waren in de loop der jaren belangrijke wijzigingen aangebracht. Soms waren oude ornamenten overgezet op een nieuw paneel, een andere keer  waren nieuwe ornamenten gesneden die belangrijk afweken van het origineel. Bij de huidige restauratie ligt de nadruk op die laatste categorie; de moderne zijvleugels en kapjes zijn verwijderd en slecht passende ornamenten zijn afgenomen van het centrale onderpaneel. De afgelopen maanden is in het restauratieatelier van het museum op basis van de historische foto’s gewerkt aan reconstructies van linden- en eikenhout van verdwenen ornamenten en lijstwerk.

Om de oude kleurstelling weer terug te kunnen brengen op het orgelfront moest onderzoek gedaan worden naar de oude verflagen uit de jaren ’40. Er zijn op diverse plaatsen stratigrafieën (verftrapjes) in de verflagen aangebracht op basis waarvan monsters konden worden genomen voor pigmentanalyse. De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed was bereid het project te steunen met de inzet van expertise en instrumentarium. Zo hebben onderzoekers Sanne Berbers en Rutger Morelissen de monsters microscopisch onderzocht en pigmentanalyses gedaan met scanning elektronen microscopie. Deze informatie zal de kleurkeuze in de reconstructie van het schilderwerk op ornamenten en panelen zoveel mogelijk helpen onderbouwen.

Verfanalyse brengt de vele overschilderingen in beeld: een stratigrafie, het ingebedde verfmonster bij normaal licht, hetzelfde monster onder de elektronenmicroscoop. (Uit de voorlopige analyse S. Berbers en R. Morelissen, RCE)

Dankzij een geslaagde subsidieaanvraag bij diverse fondsen kan deze vervolgbehandeling van het schilderwerk en de drie taferelen inderdaad plaatsvinden. Restauratieschilder en specialist orgeldecoraties Pieter van Aken zal dit de komende maanden op zich nemen. Orgelbouwer en restaurator Martin Conrads zal de kast en wagen verder behandelen. De wagenwielen zullen door een gespecialiseerde wagenmaker nagezien worden. Na geplande optredens in de herdenkingsweek op de Dam is het de bedoeling dat het orgel vaker ingezet zal worden. Er wordt nagedacht over een prominente rol in de nieuwe inrichting van het Amsterdam Museum met geregelde bespeling.