Ed van Thijn (1934-2021)

Tijdens de periode dat hij burgemeester van Amsterdam was (1983-1994) heeft hij veel tentoonstellingen geopend. Dat was niet alleen ambtshalve. Hij was echt enthousiast over het museum, over de collectie en over onze rol in de stad. Hij had zitting in het bestuur van de stichting die het bruikleen Dreesman beheert en was betrokken bij diverse tentoonstellingen.
In 1983 zei hij bij de opening van Allemaal Amsterdammers over migratiestad Amsterdam: 'Een tentoonstelling over etnische minderheden zie je toch alleen in dit fantastische museum'. Juist vanwege zijn eigen achtergrond was de manier waarop een stad omgaat met mensen van diverse etnische achtergronden een onderwerp waar hij zeer nauw bij betrokken was. Toen in datzelfde jaar de zwarte tiener Kerwin Duinmeijer vermoord was, belegde hij op het stadhuis een grote conferentie om te praten over hoe zoiets in de toekomst te voorkomen.

Anti-apartheid

Hij was ook een van de felste voorvechters van de strijd tegen apartheid in Zuid-Afrika. Een persoonlijke herinnering: toen Mandela vrij kwam op 11 februari 1990, was Van Thijn naar het kantoor van de Anti-Apartheids Beweging gekomen, om juist daar naar de live uitzending te kijken in een kamer vol juichende activisten. 'Amsterdam is voor ons het symbool van de anti-apartheidsstrijd' zei ANC-leider Mandela op een videoband, die gemaakt was voor zijn afscheid als burgemeester van Amsterdam in 1994. Van Thijn, inmiddels minister in het kabinet Lubbers III, opende enige tijd later de expositie Nederland tegen apartheid in het Amsterdams Historisch Museum.  

In de collectie van het Amsterdam Museum is een prachtig portret dat Jeroen Henneman in 1998 maakte voor de portrettengalerij in het stadhuis, tekening en sculptuur tegelijk. De vele relatiegeschenken in de stadcollectie voor burgemeester van Thijn zeggen meer over de gevers dan over de ontvanger.

Conflicten

Een (virtuele) tentoonstelling over de burgemeestersjaren van Van Thijn zou objecten bevatten die getuigen van de vaak dramatische gebeurtenissen uit die jaren, zoals de heftige conflicten tussen de kraakbeweging en de autoriteiten die zelfs uitmondden in een aanslag op de ambtswoning in november 1985 door de actiegroep 'Autonome Cellen Nederland'. Een t-shirt uit de Ozon collectie met de tekst 'Jullie hebben Hans Kok vermoord, wij pakken jullie’, verwijst daarnaar.

De collectie bevat ook objecten met betrekking tot de Bijlmerramp van 4 oktober 1992 toen een vliegtuig van El Al zich in twee Bijlmerflats boorde en Van Thijn bijna drie weken onafgebroken te vinden was in het crisiscentrum onder het Amsterdamse stadhuis.

Een minder geslaagd portret van Van Thijn staat op deze button. De suggestie dat burgemeester van Thijn heroïnegebruik gedoogde is niet terecht. Met man en macht bestreed hij de overlast op de Zeedijk. Hij joeg verslaafden en dealers op door samenscholingsverboden, maar introduceerde gelijktijdig ‘damage control’ door hulpverlening en methadonverstrekking. Het was het begin van een tweeledig Amsterdams beleid ten aanzien van drugs: harde aanpak van hard drugs, zoals heroïne en gedogen van soft drugs zoals wiet en hasj. 

Nog niet vertegenwoordigd in de collectie zijn Van Thijn’s pogingen om de Olympische Spelen naar Amsterdam te krijgen. Een tijd geleden bekeek ik bij zijn partner de foto’s, brochures en de bril in de vorm van Olympische ringen in zijn persoonlijke collectie. Door corona is deze verwerving even stil komen liggen, maar we hopen ook deze objecten toe te voegen aan de verzameling van de stad.

Verzoening

Tot slot nog een persoonlijke herinnering. Op Koninginnedag 1988 voeren we met Carry van Lakerveld, adjunct-directeur van het Amsterdams Historisch Museum, met een bootje over de Amstel. Carry zag Van Thijn in een rondvaartboot en zwaaide. Hij groette terug en tot onze verbijstering zagen we ineens koningin Beatrix naast hem staan. Het was het begin van het, mede door Van Thijn in het geheim geregelde, ‘verzoeningsbezoek’ van de koningin aan de stad die zich tijdens haar inhuldiging in 1980 van zijn grimmigste kant had laten zien.

Betrokken en daadkrachtig

Wij zullen Ed van Thijn, onze burgemeester in die roerige jaren ’80, niet vergeten en laten ons in én buiten het museum inspireren door zijn visie, maatschappelijke betrokkenheid en daadkracht.

Vanuit het Amsterdam Museum, medewerkers en oud-medewerkers, wensen we zijn familie sterkte. We denken aan hen, en laten Ed van Thijn voortleven in onze verhalen en de tastbare herinneringen in het museum.