Voor de stad bewaard

Willem J.R. Dreesmann (1885-1954) was de oudste zoon van Anton Dreesmann, een van de oprichters van de firma Vroom & Dreesmann. Willem was al jong commissaris en vanaf 1919 directeur van het bedrijf, maar zijn passie lag bij Amsterdam en haar geschiedenis. Hij verzamelde alles wat betrekking had op de stad: schilderijen, prenten, tekeningen, zilver en ook penningen. Voor de samenstelling van zijn collectie liet Dreesmann zich door specialisten adviseren. De verzamelaar Jacobus van Eck hielp met het verzamelen van tekeningen en prenten Amsterdam, Henri van der Bijll met de bibliotheek en Willem Zwierzina met de penningen.

Penningencollectie
Dreesmann had in eerste instantie een kleine collectie Amsterdamse penningen en had daarnaast een belangrijke verzameling pauselijke penningen. Om toch een Amsterdam collectie van formaat te hebben nam hij tussen 1937 en 1940 de Amsterdam penningen van de numismaat Willem Zwierzina over. De twee mannen zullen elkaar in ieder geval vanaf 1925 hebben gekend, toen Zwierzina in de voorbereidingscommissie zat van de Historische tentoonstelling ter gelegenheid van het 650-jarig bestaan van de stad en Dreesmann beschermheer van deze tentoonstelling was. Vanaf 1938 zaten ze beiden in de Commissie van Advies van het Amsterdams Historisch Museum. 

Zwierzina heeft de twee collecties samengevoegd en vervolgens een catalogus samengesteld. Het was de bedoeling om deze catalogus begin jaren veertig uit te geven, maar omdat er vanwege de oorlog te weinig papier was gebeurde dat in 1950. De catalogus beschrijft bijna 1500 penningen.

De begane grond van zijn woonhuis aan de Johannes Vermeerstraat 2 richtte Dreesmann als museum in en stelde het in november 1950 als Museum Dreesmann voor het publiek open. Voor 50 cent entree was het iedere dag toegankelijk. In een van de kamers stond een grote vitrine met de Amsterdamse penningen.

Nalatenschap
Willem Dreesmann wilde zijn Amsterdam-collectie graag voor een klein bedrag aan de stad verkopen, maar overleed voordat de koop was geregeld. De collectie schilderijen en kunstnijverheid werd in maart 1960 bij veilinghuis Frederik Muller geveild. De numismatische collectie werd door de familie buiten deze veiling gehouden. De Stichting tot Bevordering van de Inrichting van een nieuw Historisch Museum vond de Dreesmann penningen een waardevolle aanvulling op de stedelijke collectie en trad in contact met de erfgenamen om de gehele collectie te kopen. De erven stelden als voorwaarde voor de verkoop dat de verkoopprijzen gebaseerd zouden zijn op door de Amsterdamse firma J. Schulman uit te voeren taxaties. De taxatiebedragen waren voor beide partijen acceptabel, zodat de verzameling in april 1960 voor bijna 30.000 gulden door de Stichting kon worden verworven en in bruikleen aan het Amsterdams Historisch Museum werd afgestaan.

Doubletten
De collectie bood een vrijwel compleet overzicht van Amsterdamse penningen uit de 19de en 20ste eeuw en was daarmee een waardevolle aanvulling op het gemeentelijke penningbezit. Met hulp van W.F. Bax van De Nederlandsche Bank en de numismaat A.J. Bemolt van Loghum Slaterus werd de penningencollectie van Dreesmann met de reeds bestane collectie van de stad samengevoegd. Bij dubbele exemplaren werd bepaald welke het beste exemplaar was. De doubletten van mindere kwaliteit werden in november 1972 geveild bij Jacques Schulman op de Keizersgracht. 

Zie voor de Dreesmann collectie:

D.C. Roëll en H. Brugmans, Verzameling Amsterdam W.J.R. Dreesmann, Amsterdam, 1942-1951, 3 dln. in het bijzonder deel 2.

H. Vreeken, 'Applaus voor een bordenkast : de gemeente Amsterdam, De Stichting tot Bevordering van de Inrichting van een Nieuw Historisch Museum en de veiling Dreesmann', in Jaarboek Amstelodamum 93 (2001), p. 44-61. 

 

Dit is de zesde blog in een serie blogs ter gelegenheid van de presentatie 'Amsterdamse munten en penningen'. Deze tentoonstelling was van 19 juli tot en met 12 november 2017 te zien in Museum Willet-Holthuysen.