#020today mini glazenspuit uit 1783

In vorm en functie zijn hun voorwerpen een getrouwe weergave van het keukengerei op ware grootte. Soms heeft dat in de loop der eeuwen nauwelijks veranderingen ondergaan. Andere voorwerpen zijn voor de eenentwintigste-eeuwse mens onherkenbare objecten geworden. Wie weet nu nog wat een glazenspuit is?

Een koperen raam- of glazenspuit behoorde tot ver in de negentiende eeuw tot de standaarduitrusting van een doorsnee keukeninventaris. Dienstboden gebruikten zo’n spuit buiten voor het wassen van de ramen op hoger gelegen verdiepingen. Het instrument werd in een emmer water geplaatst en vervolgens werd door middel van een pompmechaniek (enigszins vergelijkbaar met dat van een moderne fietspomp) een zuiger in werking gesteld waarmee water meters hoog tegen de ramen kon worden gespoten. Nadat in 1878 de Amsterdamsche Glazenwasscherij was opgericht namen professionele glazenwassers met uitschuifbare ladders dit buitenwerk gaandeweg van de dienstmeiden over.

Ook deze miniatuur glazenspuit heeft een beweegbaar mechaniek, maar spuiten kan het voorwerp niet. De spuit is blijkens de ingeslagen merken in 1783 gemaakt door de Amsterdamse zilversmid Johannes Adrianus van Geffen, die in de tweede helft van de achttiende eeuw werkzaam was. Hij behoorde tot een zilversmedenfamilie waarin het ambacht van het maken van miniaturen generaties lang werd uitgeoefend. Het emmertje is in de tweede helft van de negentiende eeuw vervaardigd door Jacobus Held sr. Kleine voorwerpen als deze werden in de keukens van poppenhuizen opgesteld of in etagèrekastjes te pronk gezet.

De hier besproken kleine glazenspuit staat, samen met zo’n 500 andere miniaturen, opgesteld in de tentoonstelling Miniatuurzilver in Museum Willet-Holthuysen, dat door het Amsterdam Museum wordt beheerd. Een koperen spuit op ware grootte is in de keuken van dat museum te zien.

Glazenspuit en emmer zijn afgebeeld in het zojuist verschenen boekje Miniatuurzilver. Een wereld in het klein, dat te koop is in Museum Willet-Holthuysen en de museumwinkel van het Amsterdam Museum.

Klik hier voor meer informatie over het object.