4 en 5 mei 1945
Na een vijf jaar durende oorlog, eindigend in een slopende Hongerwinter, komt op vrijdagavond 4 mei het verlossende bericht. Een waarnemer van de Binnenlandse Strijdkrachten rapporteert:
''Om ongeveer negen uur hedenavond werd de capitulatie bekend en slechts korte tijd daarna waren in de Amsterdamse straten grote volksmassa’s verzameld en begon men de vlaggen uit te steken. Ongeveer halftien waren vooral de volksbuurten een deinende en juichende volksmassa, vreugdevuren werden op straat ontstoken en de laatste bulletins van de illegale bladen in grote massa verspreid.''
Op 5 mei ondertekenen de Duitsers de capitulatie. Vier dagen later wordt de eerste dodenherdenking georganiseerd. Sindsdien herdenken we jaarlijks op 4 mei de slachtoffers die sinds het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog in oorlogssituaties en bij vredesoperaties omgekomen zijn. Op 5 mei vieren we de bevrijding en staan we stil bij de betekenis van vrijheid.
: De kranslegging bij het Nationaal Monument op de Dam door Z.M. de Koning en H.M. de Koningin tijdens de Nationale Dodenherdenking, 2014. Foto door Nationaal Comité 4 en 5 mei, Jasper Juinen
Een verloren portret
Na de oorlog wordt voor veel Nederlanders de ware omvang van de holocaust door het verschijnen van beelden van concentratiekampen in Duitsland en Oost-Europa pas echt duidelijk. In heel Europa zijn in totaal zo’n zes miljoen joodse slachtoffers te betreuren, vele gemeenschappen zijn compleet ontwricht.
Dit is een lot waar de joodse dr. Emanuel Boekman aan probeert te ontkomen, als hij in mei 1940 met zijn vrouw Jansje Nerden zelfmoord pleegt, teneinde niet in handen van de nazi’s te vallen. Vlak voor zijn dood schildert zijn neef en kunstenaar Meijer Bleekrode nog een portret van hem. Zoals zovele bezittingen van joodse slachtoffers is dit portret na de oorlog nooit meer boven water gekomen. Er is echter wel een foto van het portret bewaard gebleven, die hieronder te zien is.
Meijer Bleekrode, Geschilderd portret van Emanuel Boekman, ca. 1938. Uit: Salvador Bloemgarten en Jaap van Velzen, Joods Amsterdam in een bewogen tijd 1890-1940 (Zwolle 1997) blz. 127 
Bevlogen raadslid
Boekman was reeds acht jaar overleden toen de Amsterdamse kunstschilder Elie Neuburger (1891-1972) een postuum portret vervaardigde, naar het voorbeeld van Meijer Bleekrode. Dit portret is vervolgens aan de Gemeente Amsterdam geschonken, wat verklaard kan worden vanuit Boekmans positie als oud SDAP-gemeenteraadslid en wethouder Onderwijs en Kunstzaken (1931-1933 en 1935-1940) in Amsterdam.
Op 6 juni 1939 promoveert Boekman aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift ‘Overheid en kunst in Nederland’. Hierin zet hij zijn denkbeelden uiteen over een toekomstig cultuurbeleid, onder andere gericht op het verspreiden van kunst onder het volk.
Meijer Bleekrode, Houtsnede van Emanuel Boekman, 1929
De laatste jaren van Boekmans wethouderschap en leven worden sterk beïnvloed door de opkomst van het nationaalsocialisme en de Jodenvervolging in Duitsland. Op 1 mei 1940 woont hij voor het laatst een gemeenteraadsvergadering bij. Na de inval van de Duitsers doet Boekman met zijn vrouw nog een mislukte poging om via IJmuiden naar Engeland te vluchten, alvorens in een ultieme wanhoopsdaad te kiezen voor de dood.
De tentoonstelling 'Made in Amsterdam' is tot en met 31 juli 2016 te zien in het Amsterdam Museum.