Sifon onder het Merwedekanaal
De geschiedenis van deze leeuwen begint in 1891. In dat jaar werd een sifon aangelegd onder het zojuist voltooide Merwedekanaal. Dit sifon diende om het Amsterdamse grachtenwater onder het kanaal door in het IJ te spuien en fris IJ-water in de grachten binnen te laten. Met de aanleg van het Merwedekanaal kwam het grachtenwater namelijk niet meer rechtstreeks uit het IJ, maar moest het onder het kanaal door worden gepompt.
Ter versiering van het sifon worden twee paar leeuwen, vervaardigd uit Franse bergsteen door de beeldhouwer Bart van Hove, aan weerszijden van het sifon geplaatst. Van elk stel leeuwen had de één de linkerpoot over de rechter geslagen en de ander de rechterpoot over de linker.
Leeuwen van Zeeburg
Leeuwen naar de Noordoostpolder
Bij de aanleg van het Amsterdam-Rijnkanaal in 1943 (een verbreding en verlenging van het Merwede-kanaal) stonden de leeuwen in de weg en werden ze opgeslagen. Later, bij het tienjarig bestaan van de Noordoostpolder, schonk Rijkswaterstaat de leeuwen aan Emmeloord. Op nieuwe sokkels vormden ze daar het Leeuwenmonument.
De vier leeuwen in Emmeloord. Op de achtergrond de NH kerk De Hoeksteen
Oudejaarsstunts
Maar ook in Emmeloord stonden de leeuwen, door het steeds drukker wordende verkeer, in de weg. In 1964 zijn de leeuwen naar de stadsdeelwerf van Emmeloord gebracht. Oudjaarsnacht 1964/1965 haalden enkele mannen een stunt uit: ze namen één van de leeuwen mee naar het dorp Kraggenburg. Emmeloord reageerde sportief, ze mochten hem houden. Het bijbehorende exemplaar kregen ze er zelfs bij. Emmeloord besloot de twee andere leeuwen een permanente plaats elders in de gemeente te geven.
Toch kregen de leeuwen nog geen rust. Eén van de Kraggenburgse leeuwen werd in de oudejaarsnacht van 1975/1976 door vijf inwoners van Nagele meegenomen. Omdat Kraggenburg zich inmiddels Leeuwendorp noemde, eiste het de leeuw terug. Nagele moest genoegen nemen met een slecht afgietsel van de ontvoerde leeuw.
Zwarte leeuwen
In 2010 plaatste Emmeloord vier zwarte betonnen replica's van één van de Emmeloordse leeuwen bij de opgeknapte Poldertoren, naar een ontwerp van kunstenares Marieke van Diemen. Deze vier leeuwen zijn een afgietsel van de leeuw met de rechterpoot over de linker.
Terug in Amsterdam…
Als in 2013-2015 de laatste resten van het oude sluiscomplex aan het Amsterdam-Rijnkanaal gesloopt worden, vraagt een medewerker van Rijkswaterstaat zich af waar de leeuwen toch gebleven zijn. Hij komt er achter dat alle vier de originelen in de Noordoostpolder staan. Emmeloord en Kraggenburg willen de leeuwen niet terug geven. De gemeente Emmeloord is wel bereid om de mal, waarmee de zwart betonnen replica’s zijn gemaakt, ter beschikking te stellen.
Sinds 2015 staan er dus weer vier leeuwen aan de ingang van het Amsterdam-Rijnkanaal. Omdat deze allemaal van dezelfde mal zijn gemaakt, hebben al deze leeuwen de rechterpoot over de linker.
***
In de collectie van het Amsterdam Museum bevindt zich een gipsen model van een van deze leeuwen. Het model werd in 1890 aangeboden aan J.M.F. Wellan, ingenieur bij Rijkswaterstaat en één van de ontwerpers van het Merwedekanaal.
Onbekend, Liggende Leeuw, Amsterdam Museum 1890 
Meer informatie over de leeuwen is te vinden op de volgende sites: