Ook dit winterseizoen trakteren we de digitale bezoeker een aantal keren op een wintergezicht uit de collectie van het Amsterdam Museum. Vandaag is onze keuze een schilderij van Jan Abrahamsz Beerstraaten: Het Paalhuis en de Nieuwe Brug, gezien vanaf het IJ uit 1663. We kijken uit op de locatie waar tegenwoordig het plein voor het Centraal Station is; destijds een deel van het IJ ‘binnen de palen’ voor het begin van het Damrak. We zoomen in op enkele details en beginnen met het zwierend paartje vooraan.
#020today: ijspret voor het Damrak
Wintergezicht met bevroren IJ
“Was elkaar de hand geven te intiem? Als je goed kijkt zie je dat het passerende paartje een verstrengelde doek vasthoudt. Weliswaar niet zo stabiel als een schaatsstok, maar zo heb je minder last van koude vingers.”
“Rechts, waar nu Park Plaza Victoria hotel staat, het ‘Huis met het Torentje’. Een ideale uitkijkpost voor een rijke reder, al zal hij met deze vorst zijn schepen voorlopig niet zien binnenvaren. Daarnaast, achter de huizen aan het Damrak, de Oude Kerk. In het midden de Nieuwe Brug met daarop en er half tegenaan het Paalhuis. Hier wordt niet alleen het havengeld, het ‘paalgeld’ betaald, maar ook de post besteld.”
“Het paard met de arrenslee staat even stil, de menner herschikt het een en ander. In de bak zitten wellicht toeristen die rond worden geleid, want schaatsenrijden kunnen die vreemdelingen doorgaans niet. Paard en slee zijn net via de ijsbrug het ijs opgekomen, geholpen door de knecht van het roei- en steigerschuitenvoerdersgilde, die ook het bruggengeld heeft geïnd.”
“De man met de beladen duwslee gaat recht op de steiger aan om zo dadelijk via dezelfde ijsbrug de wal op te gaan. Hij betaalt de halve prijs ten opzichte van de arrenslee. (…) IJsbruggen vormden dé oplossing voor een typisch winters probleem: hoe kom je met een slee of kar op het ijs? Of van het ijs weer op de wal?”
Bovenstaande citaten zijn van Niko Mulder uit het boek Acht eeuwen schaatsen in en om Amsterdam (2011); dit is verkrijgbaar bij Verzamelkring De Poolster.
983 keer bekeken