Woensdag 4 april 2012 zal koningin Beatrix de opening verrichten van het EYE, het nieuwe gebouw van het Amsterdamse filmmuseum aan het IJ. Wij vragen ons af in hoeverre de planologen zich bewust zijn geweest van de sinistere geschiedenis van de locatie. Dankzij onderzoek van Paul Vonk weten we vrij nauwkeurig dat vlak naast de plek van het nieuwe gebouw, vanaf het jaar 1409, bijna vier eeuwen lang het beruchte ‘Galgeveld’ heeft gelegen. In het krantje bij de opening brengt de architect dit historische gegeven wel ter sprake. Nu maar hopen dat het er niet gaat spoken!
#020today: ‘Galgeveld’
Sinistere plek aan het EYE
Het galgenveld zal aanvankelijk een soort strandje zijn geweest in Volewijk waar de terechtgestelden als afschrikwekkend voorbeeld werden getoond aan de Amsterdamse bevolking en aan alle bezoekers aan de stad. Op veel oude afbeeldingen, waaronder het schilderij van Hendrik Cornelisz Vroom (ca. 1601-1608), kunnen we nog goed zien hoe zichtbaar de lijken waren voor iedereen.
Nadat misdadigers op de Dam of Nieuwmarkt waren ‘onthalst’, gewurgd of gehangen, werden hun lijken meestal gebruikt om open te snijden als studiemateriaal voor medici en studenten. De lichamen van andere terechtgestelden werden echter nog als extra straf naar het galgenveld aan het IJ overgebracht om daar nogmaals te worden opgehangen. Van onthoofde lijken werd het hoofd op een spies geplaatst en het lichaam op een rad gebonden. De extra straf had een geloofsachtergrond: men veronderstelde dat onbegraven doden niet aan de wederopstanding op de Dag des Oordeels zouden deelnemen.
Vanaf de 17de eeuw werd de ‘Galgeput’ op het veld geplaatst. Boven deze grote ronde put liet men de lijken net zolang bungelen totdat het touw helemaal was weggeteerd en de lichaamsresten in de put vielen. Uiteindelijk werd pas in 1795, na de uitroeping van de Bataafse Republiek, het galgenveld geruimd.
Leuk nog om te vermelden is dat ouders vroeger aan hun kinderen vertelden dat er ook een echte kinderboom in Volewijk stond, waaraan ‘s nacht baby’tjes groeiden. Elke keer als de boomkinderen zagen dat een echtpaar met een bootje het IJ overstak, krijsten ze luidkeels: "Pluk me, pluk me, ik zal alle dagen zoet zijn!". De vader plukte dan het kindje uit de boom. Dat de moeder na het plukken in de daaropvolgende dagen bedlegerig was, werd vervolgens verklaard door de emoties die moederlief had moeten doorstaan tijdens de woelige tocht over het IJ.
Kijk hier voor meer informatie over het object.
852 keer bekeken