Jarige grachten

Van der Laan is niet alleen gepassioneerd over de geschiedenis van de stad, hij gebruikt die geschiedenis waar hij maar kan. Bij reizen bijvoorbeeld, om oude banden tussen Amsterdam en buitenlandse steden, die hij vaak vergezeld van Amsterdamse ondernemers bezoekt, voor het voetlicht te brengen. Peter-Paul de Baar, hoofdredacteur van Ons Amsterdam, is net als Geert Mak één van de vraagbakens die Van der Laan belt als hij een pakkende historische vergelijking zoekt. Maar ook in de stad zelf grijpt hij graag terug op het verleden. Van der Laan vertelde het Ons Amsterdam gezelschap over een toespraak die hij ooit moest houden voor Amsterdamse ambtenaren, die naar zijn mening iets te veel overtuigd waren van de superioriteit van de stad. Mak leverde hem een historisch en nog steeds zichtbaar voorbeeld van opportunisme: de kanonnen op de dak van het Trippenhuis, gebouwd met winsten uit wapenhandel met álle oorlogvoerende partijen in de 17de eeuw.

Blunder

En aangezien mensen nu eenmaal meer genieten van blunders van bestuurders, gaf Van der Laan ook nog een voorbeeld van een historische blunder die hij ooit maakte. Als student, net begonnen in Amsterdam, betoogde hij in café Kalkhoven dat die mooie grachtengordel wél gebouwd was met geld verdiend in de koloniën. Een kenner van de Amsterdamse geschiedenis wees hem erop dat bij het begin van de grachtengraverij het geld toch vooral kwam van de ´moedernegotie´, die bulkhandel met het Oostzeegebied in graan, laken, hout en erts. Die winsten uit de koloniën kwamen later overigens wel terecht in de grachtengordel, onder andere in het pand dat Paulus Godin, slavenhandelaar, liet bouwen. Dat pand is tegenwoordig de ambtswoning van de burgemeester.

Geschenkabonnement

In het historisch deskundige gezelschap ontspon zich een discussie over de naamgeving van de grachten. Was het nu wel of niet zo dat bij het begin van de aanleg van de grachtengordel de Herengracht belangrijker was dan de Prinsen- of Keizersgracht, omdat de heren kooplieden zichzelf nu eenmaal belangrijker achten dan koningen en prinsen? De gesprekken gingen vervolgens over slavernij, over 17de-eeuwse recepten, over de veiligheid in de stad en over hoe fijn het was dat de koningin net in het Amsterdamse feestjaar besloten had de scepter over te dragen aan Willem-Alexander. Wegens de crisis komt er geen geschenk van de bevolking, maar het kostte Peter-Paul de Baar weinig moeite de burgemeester ervan te overtuigen dat het misschien passend was namens de hoofdstad een heel bescheiden cadeautje te geven: een geschenkabonnement op Ons Amsterdam voor de aanstaande koning en koningin.

De grachtenspecial van Ons Amsterdam met verhalen over de hoofdgrachten én over de Jordaan, die dit jaar ook zijn 400-jarig bestaan viert, is te koop bij de boekhandel van het Amsterdam Museum en bij andere boekhandels. Zie hier voor abonnementen.