#020today: 100 jaar Shell Amsterdam

Honderd jaar geleden vestigde Shell een klein laboratorium op het zuidelijk deel van de Buiksloterham. Het bedrijf breidde steeds verder uit en in 1938 werd een deel van de Tolhuistuin aangekocht, het terrein waar in 1913 de Eerste Nederlandse Tentoonstelling Op Scheepvaartgebied (ENTOS) werd gehouden. Zo ontstond een Shell-terrein waar kantoren, laboratoria en werkplaatsen werden gebouwd. De kantoortoren Overhoeks markeerde de vestiging van de multinational. In 2002 kocht de gemeente Amsterdam 20 van de 27 hectare van het Shell-terrein en werd een deel van de gebouwen gesloopt. Shell heeft in 2009 het nieuwe onderzoekscentrum betrokken, dit ligt ten westen van het Overhoeks-terrein waar inmiddels het filmmuseum Eye is gebouwd en in de komende jaren zullen er nieuwe woningen en bedrijven verrijzen.

Vorig jaar is de tentoonstelling 100 jaar ENTOS gehouden in de Kromhouthal op het voormalige Storkterrein. Daar zijn twaalf kolossale schilderijen geëxposeerd: de Gezichten op het IJ die kunstenaar Hobbe Smith (1862-1942) vervaardigde in opdracht van de gemeente Amsterdam ten behoeve van de ENTOS, een evenement dat in 1913 was georganiseerd ter promotie van de Nederlandse scheepvaart. In korte tijd vervaardigde Smith een serie van twaalf spectaculaire schilderijen die een fraai beeld geven van de bedrijvigheid en het verkeer op en rondom het IJ aan het begin van de 20ste eeuw toen scheepvaart en scheepsbouw opnieuw tot bloei kwamen in de Amsterdamse haven.

De expositie in de zomer van 2013 was een aanzet om de Gezichten op het IJ in oude luister te herstellen. De doeken van gemiddeld 5 meter breed en 2,5 meter hoog zijn in de jaren twintig van de vorige eeuw op verschillende internationale tentoonstellingen te zien geweest; sindsdien zijn ze in opslag bij het Amsterdam Museum. Een aantal doeken werd opgerold bewaard, pas in 2012 was er ruimte om de schilderijen af te rollen en hebben restauratoren de doeken op spieramen gemonteerd. De conditie van de schilderijen was redelijk stabiel, maar de tand des tijds had sporen nagelaten en helaas ontbrak het aan tijd en geld om de grote doeken te restaureren.

Het Amsterdam Museum heeft van de nood een deugd gemaakt en is een campagne gestart om particulieren en bedrijven te vragen geld te doneren ten behoeve van de restauratie.
Shell is een van de bedrijven die positief reageerde op de vraag van het museum. Zij hebben geld beschikbaar gesteld om één schilderij te restaureren en twee doeken te conserveren. De werken worden in januari en februari in het Shell-gebouw geëxposeerd. Tegenover de oude schilderijen zijn drie werken geplaatst van de eerstejaars studenten van de ROC opleiding Art & Design uit Amsterdam Noord, die zij vorig jaar hebben vervaardigd ter gelegenheid van de expositie in de Kromhouthal.