#020today: De Amsterdam 700 zegel

Toen burgemeester Samkalden in 1972 de hoogste baas van de PTT belde, was het meteen beklonken, het idee om bij Amsterdam 700 een jubileumzegel uit te geven. Terwijl het beleid was bij stedenjubilea geen postzegels uit te geven, werd voor Amsterdam ‘met zijn unieke positie als hoofdstad’ een uitzondering gemaakt.

Even was het idee van de PTT zelfs de hele serie zomerzegels van 1975 aan Amsterdam te wijden. Maar nadat aan deze serie het thema ‘Monumentenjaar’ werd toebedeeld, ging de Amsterdam 700-zegel deel uitmaken van een ‘historische serie’ met drie jubilarissen; de andere waren ‘300 jaar Portugese synagoge’ en ‘400 jaar Leidse Universiteit’. De twee Amsterdamse zegels werden ontworpen door Jan van Toorn en Paul Mijksenaar.

“Voor de Amsterdam 700-zegel kwamen Van Toorn en Mijksenaar met een origineel voorstel. Ze wilden in een vel van 10X10 postzegels honderd verschillende portretten van Amsterdammers opnemen, waarbij ze aan vijftig historische en vijftig hedendaagse Amsterdammers dachten, gelijkelijk verdeeld over mannen en vrouwen. Op de achterzijde zouden dan de namen van de geportretteerden – afkomstig uit alle lagen van de bevolking – worden vermeld. (…) Het voorstel, dat dus de uitgifte van honderd verschillende zegels inhield, werd door de PTT als onpraktisch afgewezen.”

“Daarop namen de ontwerpers, evenals bij de synagoge-zegel, een plattegrond (…) als ondergrond en projecteerden daarop een stoet mensen in Amsterdam. Daartoe selecteerden zij uit 143 foto’s van overstekende voetgangers op het Muntplein er een aantal, die zij tot een nieuwe stoet groepeerden. Dit ontwerp werd wel door de PTT goedgekeurd.” De serie Muntplein-foto’s was gemaakt door Hilda Guntenaar.

“De op de zegel afgebeelde groep mensen werd samengesteld door collage van uit zwart-wit foto’s geknipte figuren. Deze werden later ingekleurd. Na verschijnen van de zegels werd een aantal mensen herkend. Zo zou de man in de met geitenhaar afgezette bruine jas Paul Molenaar uit Bovenkarspel zijn, met schuin achter hem – met rode muts – zijn verloofde José van der Pal. De man in regenjas met bril rechtsonder zou de Amsterdammer L. Groeneveld zijn.”

De Amsterdam 700-zegel van 30 cent verscheen, als deel van de genoemde historische serie, op 26 februari 1975; hij was niet alleen verkrijgbaar als ‘velzegel’, maar ook als ‘rolzegel’. Toen al na ruim een maand, op 1 april 1975, het posttarief omhoog ging naar 35 cent, verscheen de Amsterdam-zegel met die waarde. Waarschijnlijk is de beslissing om het tarief te wijzigen vrij abrupt genomen, want van de zegel van 30 cent moesten liefst 15 miljoen stuks worden vernietigd.

Van de verschillende emissies van de Amsterdam 700-zegel was de oplage uiteindelijk in totaal (niet slecht voor de Amsterdam-promotie ten tijde van de massale opstand in de Nieuwmarktbuurt tegen het stedenbouwkundig beleid): circa 85 miljoen stuks.

Van de hier afgebeelde eerstedags-enveloppen zijn de twee bovenste gestempeld op 26 februari (dag van uitgifte) en de onderste op 24 juni. Dit was de eerste dag van de Amsterdam 700-festiviteiten in de RAI, die plaatsvonden van 24 tot en met 29 juni 1975, onder de titel ‘Mokum 700’.

Bovenstaande gegevens, citaten en de fotomontage zijn grotendeels ontleend aan het naslagwerk Handboek Postwaarden Nederland, een uitgave van het NVPH. Met dank voor de medewerking aan Bulterman Filatelie.