Op 23 november om 4 uur geeft conservator Norbert Middelkoop een gastlezing in het (bedreigde) Museum Boerhaave in Leiden; onderwerp is de anatomische les in de Nederlandse schilderkunst. Ons museumobject van vandaag is daarom één van de anatomiestukken in onze collectie (te zien in zaal 6): ‘Anatomische les van Dr. Frederick Ruysch’ uit 1683 door Jan van Neck. Hier volgt de introductietekst voor de lezing.
#020today: Anatomieles
Lezing Norbert Middelkoop in Museum Boerhaave
De geschilderde anatomische les is een genre in de schilderkunst dat alleen in Nederland bestaat. De meesterchirurgijns lieten zich trots afbeelden tijdens het onderricht in de anatomie van het menselijk lichaam. Zo'n anatomiestuk kent een centraal motief, een anatomische les handeling, en een hoofdrolspeler, de praelector ofwel de voorlezer. In tegenstelling tot de ambachtelijk geschoolde chirurgijns was dit een academisch gevormde doctor medicinae.
In Amsterdam gaf deze praelector gaf tweemaal per week theorieles aan de chirurgijns. Eénmaal per jaar mocht er van stadswege een openbare anatomische les worden georganiseerd.
De bekendste anatomische les is Rembrandts Anatomische les van Dr. Nicolaas Tulp. De aanleiding tot de opdracht voor dit schilderij was de ontleedkundige demonstratie die Tulp in januari 1632 verzorgde. Het doek, nu in het Haagse Mauritshuis, is een van de acht anatomische lessen van het Amsterdamse chirurgijnsgilde. De overige worden bewaard in het Amsterdam Museum; drie ervan zijn momenteel te zien, waaronder Rembrandts Anatomische les van Dr. Jan Deijman. Niet alleen in Amsterdam lieten chirurgijns en doctoren zich portretteren. Het chirurgijnsgilde in Delft kent met vier anatomische lessen eveneens een traditie op dit vlak (Museum Het Prinsenhof).
In deze lezing zal Norbert Middelkoop uitgebreid in gaan op de bijzondere kenmerken van deze unieke schilderijen.
Kijk hier voor meer informatie over dit object
1040 keer bekeken