Père Goriot

Elke zomer probeer ik tenminste één negentiende-eeuwse roman te lezen. Dit keer was het Père Goriot van Honoré de Balzac (in vertaling, geef ik eerlijk toe). Het boek kwam in Frankrijk uit in 1835 en was meteen een succes. Later zou het deel uitmaken van zijn grote werk La Comédie Humaine. Voor een negentiende-eeuwse roman is Vader Goriot nog steeds zeer leesbaar en opvallend cynisch. Een citaat:

En als ik je nog een goede raad mag geven, lieve jongen: wees niet gehecht aan je principes, al net zo min als aan je woorden. Vraagt iemand erom, verkoop ze dan. (-) Principes bestaan niet, er zijn alleen gebeurtenissen; er zijn geen wetten, alleen omstandigheden. Een man van formaat past zich aan gebeurtenissen en omstandigheden aan en zet ze naar zijn hand.

Dat is het advies van de mysterieuze Vautrin aan de jonge held in het boek, Eugène de Rastignac. Ze wonen in een armoedig pension in Parijs, waar ze ook Vader Goriot leren kennen. Goriot is een oude weduwnaar, die ooit veel geld heeft verdiend als fabrikant van vermicelli maar inmiddels financieel geheel is uitgekleed door zijn twee dochters. Deze Anastasie en Delphine zijn allebei even mooi als gewetenloos. Ze zijn alle twee getrouwd met een rijke man. Toch hebben ze nooit genoeg geld voor hun luxe leventje, inclusief minnaars die hun geld vergokken. Goriot adoreert zijn dochters en zal nog zijn laatste tafelzilver omsmelten om hen aan een nieuwe baljurk te helpen.

Vrouwen met minnaars

Rastignac is vanuit de Loirestreek naar Parijs gekomen om rechten te studeren. Hij is ambitieus en wil maar al te graag hogerop komen. Toch blijft hij sympathiek, door zijn loyaliteit aan de arme Goriot die hij op verschillende manieren probeert te helpen. Wel verliest Rastignac in het harde Parijs al snel zijn naïviteit. Vautrin leert hem dat het leven niet draait om studieresultaten of goede bedoelingen, maar om geld en connecties. Hij wil hem daarbij wel een paar tips geven.

De beste entree in de high society is als minnaar van een rijke vrouw. Vreemdgaan is in het Parijs van De Balzac de normaalste zaak van de wereld. Althans in de kringen die het zich financieel kunnen veroorloven. Dat geldt zowel voor de heren als de dames, die er allemaal een aantrekkelijke jonge minnaar op nahouden. De student Rastignac wordt verliefd op de mooie, getrouwde Delphine. De twee krijgen een affaire, die Vader Goriot nota bene van harte ondersteunt. Misschien was het toch niet echt een boek voor Piet van Eeghen.

 

Lees hier meer over de Nederlandse vertaling van Vader Goriot door Hans van Pinxteren.