Gracias a Dios!

Pura vida (puur leven) is een bekende groet in Costa Rica dat doorgaat voor el país más feliz del mundo (meest gelukkige land ter wereld). Dat is natuurlijk nogal overtrokken, maar het was zeker waar toen het land bij het WK in Brasil boven zich zelf uitsteeg. Ticos en Ticas (zo noemen de mannelijke en vrouwelijke Costa Ricenses zich zelf) gingen uit hun dak en dat is nog zacht uitgedrukt. Het Olé Olé Olé! Ticos Ticos! schalde door het hele land.

Voetbal is in Costa Rica een nationale sport die bijna iedereen begeestert van groot tot klein, mannen en vrouwen. In elk gehucht hier is er wel een voetbalveldje, prima onderhouden en altijd helemaal groen en vlak, zelfs midden in de bergen. Zondag speelt dan het ene dorp tegen het andere. Iedereen kijkt toe en leeft mee: van kinderen die nog maar net kunnen praten tot en met oude opa’s en oma´s. Iedere Tico en Tica is ook hartgrondig supporter van een club in de nationale competitie. Saprissa- Alajuela la Liga, is hier wat in Nederland, Ajax-Feyenoord is.

Tukker Ruiz

Al kunnen de spelers, vooral in de beste teams, er aardig van rond komen, het is toch het ideaal van iedere speler zich in de kijker te spelen en het in een buitenlandse club te maken. Zo ook Bryan Ruiz die een jaar of wat geleden de beste speler van de Nederlandse competitie was toen hij voor Enschede speelde, dat toen landskampioen werd. Stond voluit in de krant hier. Ruiz had zijn club maar mooi bij de hand genomen. Een stukje Costa Rica in Nederland. Een stukje Nederland in Costa Rica. Via voetbal wisten ze waar Enschede lag en dat Ruiz een Tukker was. Zo kun je via voetbal nog wat geografie bijbrengen en een vreemde taal.
Veel Ticos weten veel af van het voetbal in Nederland van nu en vroeger: Johan Cruyff, Marco van Basten, Koeman, de tweeling van de Kerkhof etc. worden nog vaak genoemd. Ze zijn ook vaak op de hand van Nederland bij wereldkampioenschappen totdat ze zowaar zelf een keer tegen Nederland moeten spelen, zoals de afgelopen 4 juli.

Krul als konijn uit de hoge hoed van Van Gaal

Nu waren ze supertrots op hun eigen team, de Sele (Selección) zoals ze die liefkozend noemen. Normaal komt die bij een WK niet verder dan de eerste ronde behalve een keer bij het WK in Italie en 1990. Maar nu overleefde men de poule des doods en sneuvelden grootheden Italië en Engeland, werd men eerste van de groep en kwam daarna ook nog eens bij de laatste acht. Nog nooit vertoond. Waar een klein land maar groot in kan zijn. Daar heb je ook geen leger voor nodig (CR heeft als enige land in Zuid Amerika geen leger).

Na de nederlaag op penalty’s van Nederland ging het feest nog gewoon door. Ze hadden toch maar bijna van Nederland gewonnen en waren in alle partijen invictos (ongeslagen) gebleven en hadden alleen bij de penalty’s verloren, toen van Gaal tweede keeper Krul als een konijn uit zijn hoge hoed haalde.

Nationale helden

Na het verlies op penalty’s tegen Argentinië ging de menigte op de pleinen in Nederland zwijgend en mokkend naar huis, en sloot de deur van het WK achter zich dicht… en maakte die weer open toen Nederland het tegen de Brazilianen zo goed deed in de wedstrijd voor de troostprijs die men helemaal niet had willen spelen. Men wilde alleen maar wereldkampioen worden.
Hier bleef de menigte na het verlies tegen Holanda trots op de been, en toen een dag of wat later de spelers uit Brasil weer op het vliegveld van San Jose landden, werden ze met hun Colombiaanse trainer Pinto als nationale helden ingehaald. Hele families van ver in de provincie waren voor dag en dauw naar San Jose afgereisd om het maar niet te missen. Moeders en vaders met kinderen op en aan de arm wachtten geduldig de hele dag tot hun Sele langs kwam. Olé Olé, Ticos Ticos!!

Gracias a Dios

Keeper Keylor Navas is bijna heilig verklaard vanwege zijn onwaarschijnlijke reddingen. Hier zie je ook hoe het voetbal met zijn vele riten en massa beweging grenst aan de religie van het geloof. Vóór elke wedstrijd valt Navas op zijn knieën in het doel en bidt hij met de armen overeind en als hem wordt gevraagd hoe hij zijn doel zo goed schoon hield, zegt hij meestal dat dat komt door de training, zijn toewijding, de steun van de supporters en Gracias a Dios!
Het voetbal vervangt niet het geloof maar gaat daar eerder mee samen en versterkt het. De doorsnee Tico en Tica is heel gelovig. Dat uit zich ook in het taalgebruik: Si Dios quiere! Qué Dios te acompañe!. (Als God het wil! Dat God je moge vergezellen!) zijn alledaagse uitdrukkingen hier. Het toont zich ook in de manier waarop over het succes van de Sele gesproken wordt.

De Sele had Fe, geloofde erin. Bij alles wat je doet in het leven moet je fe hebben. Het WK succes wordt geprojecteerd naar de houding in de samenleving.

De Maagd van de Engelen

Ondertussen met heel wat Ticos en Ticas de wedstrijd tussen Costa Rica en Nederland voor- en nagesproken. Omdat de bal er maar niet in wilde bij de vele Nederlandse aanvallen , zei ik later met enige spot dat Navas wel een prima doelman was maar dat hij zeker ook alle heiligen en la Virgen de los Angeles (de Maagd van de Engelen, de patroonsheilige van Costa Rica) had aangeroepen en dat engeltjes de bal een paar keer naar de paal geleid hadden, toen hij er zelf niet meer bij kon.
In de wedstrijden van Costa Rica tevoren tegen Uruguay, Italië en Engeland voegde ik me in een grote groep Ticos en Ticas in de grote zaal van CATIE (onderwijs- en onderzoeksinstituut in tropische landbouw- en milieu zaken voor Midden en Zuid Amerika) waar ik werkzaam ben. De directeur had vrij gegeven. Het was een vrolijke en kleurige happening. Zelf had ik mijn kleding ook wat aangepast en juichte van harte mee met elke Costa Rica goal. Toen Costa Rica echter tegen Nederland moest spelen, ging ik apart zitten om geen agua fiesta te zijn (iemand die het feest verstoort). Je kunt je ook moeilijk in tweeën delen.
Voetbal blijft al met al een prima onderwerp van gesprek en iedereen is op zijn manier een deskundige. Pinto wordt op handen gedragen, want hij heeft een hecht en zelfbewust team gesmeed. Men wil hem nu vast houden om op de prestaties voort te kunnen bouwen. Hij is ondertussen tot ereburger van het land benoemd. Misschien helpt het.
Maar zo meteen is het WK weer achter de rug, en gaat een ieder over tot de orde van de dag. De kersverse regering van Luis Guillermo Solis moet zien hoe het grote gat in de begroting te dichten, de komende jaren, en het onderwijs- gezondheid- en pensioen stelsel overeind te houden, als een van de vele uitdagingen waar hij voor staat. De meeste Costaricanen moeten weer sappelen om aan de bak te blijven en vooruit te komen. En iedereen probeert op zijn en haar manier een beetje gelukkig te worden in het meest ´´gelukkige land ter wereld”