Wicked Gary

De  Amsterdam Division van de Ex Vandals heeft Wicked Gary opgehaald van het Centraal Station. Ik ontmoet hen bij de kassa en leid hen rond. Echt zo’n groep waarvan je de reguliere bezoekers (50+  cultuurgeïnteresseerd blank) ziet denken: “Wat doen die in het museum?” Ik vertel Gary over Dr. Rat, Diana Ozon, Hugo Kaagman en de Amsterdamse punk-graffiti van de jaren zeventig. De Ex Vandals vertellen hem over de jongeren die Max Natkiel heeft gefotografeerd in Paradiso.

Holy Grail

In de volgende zaal hangen de werken van The City as Canvas uit New York, waaronder de ingelijste tags van de mensen die rond 1970 begonnen met graffiti. “This is the holy grail of graffiti” had curator Sean Corcoran me al gezegd. Tijd voor een geschiedenislesje door de man die de tags verzameld heeft. “Dit is pre blackbook”,  vertelt Gary aan de Nederlandse Ex Vandals. Gary nam witte kaarten mee en verzocht iedereen om zijn (graffiti)naam op te schrijven. De verzameling was een van de pronkstukken op de openingsavond van het museum van Martin Wong. Aan het begin in een maagdelijke blankhouten lijst, maar aan het eind van de avond stond ook de lijst vol tags.

Wicked

De Amsterdamse Ex Vandals verzamelen zich rond de pionier uit New York. Hij wijst naar de letters, allemaal geschreven met dry markers, dunne viltstiften, het enige wat ze toen hadden. Hij weet over alle namen wat te vertellen. Over de straatnaam die onderdeel werd van het graffiti alias. Over de cats uit Brooklyn die hun eigen stijl hadden. Ook Wicked Gary komt uit Brooklyn. Hij schreef eerst Super Soul maar er waren iets te veel mensen met Super in hun naam. Op een ochtend stond hij te spioneren bij de buren en hij zag een buurmeisje naakt uit de douche komen. “You wicked boy” riep ze uit en Wicked (ondeugende) Gary werd zijn schrijfnaam. Het werd al snel WR met een vierkant eromheen, want met een lange naam was de kans om opgepakt te worden te groot.

Ex Vandals

In 1971 had Gary, met zes anderen, de Ex Vandals opgericht. Vandals met een knipoog naar de naam die de Public Transport Authority hen gaf. Vanaf dat moment zouden de zeven leden alleen nog maar de gezamenlijke naam schrijven, soms met hun graffiti naam erbij. Het was een sensatie, ook al omdat ze uit alle boroughs van New York kwamen. “Yo, what’s that? In one weekend the whole city was covered with Ex Vandals”.  In de loop van de week erna onthulden ze wie erbij hoorden, door met spijkerjasjes naar school te komen met Ex Vandals en hun eigen naam. De Ex in Vandals is trouwens niet omdat ze hun ‘vandalistische’ leven opgegeven hebben maar het komt van ‘Experienced’. Scooter, ook een van de namen op de lijst, was bij de oprichtingsbijeenkomst, maar hij wilde liever alleen zijn eigen naam blijven schrijven.

UGA

“You know your history?” vraagt Gary aan de Amsterdamse Ex Vandals. Hij vertelt over de United Graffiti Artists, in 1972 opgericht door Hugo Martinez. Het was de eerste groep die op canvas ging werken. MICO, een andere naam van de verzameling, richtte de eerste Latino graffiti crew op. Er hangen ook tags van vrouwelijke schrijvers. Wicked Gary ging graag met hen op pad, want dat kon je ook nog eens wat anders doen dan schrijven. Gary vertelt zo smakelijk dat steeds meer bezoekers zich aansluiten.

Nog een groepsfoto voor de tags en daarna blijven ze nog uren lang met z’n allen in de tentoonstelling. Het was geweldig om verhalen uit de beginperiode van de New Yorkse graffiti zo uit de eerste hand te horen.