Meten, kijken, beter kijken: zien. De lens is misschien het belangrijkste wetenschappelijke instrument van de Gouden Eeuw. Baruch Spinoza en Anthonie van Leeuwenhoeck zijn lenzenslijper én wetenschapper. De Republiek is de navolging van Grieken en Romeinen, van theorieën en één vorm van Godsgeloof voorbij. De wereld en het heelal worden letterlijk en figuurlijk groter. Hoe om te gaan met al die gebieden, mensen en dieren? Je kunt ze in bezit nemen, bestuderen, nieuwe beelden creëren. Is de zwarte een mens net als iedereen, een werkpaard of vergelijkbaar met een exotische kaketoe waar je mee kunt pronken?
Wetenschap en de toepassing van wetenschap zijn in de Republiek nauw met elkaar verbonden. De stedelijke en internationaal georiënteerde samenleving heeft kennis nodig: voor de bouw van industrie- en poldermolens, brandspuiten of betere medische zorg.
Google zou in de 17de eeuw aan het Damrak zijn gevestigd. De relatief vrije Republiek biedt plaats voor een ongekende boekproductie voor de internationale markt. Niet alleen de boeken, uiteindelijk komen ook de wetenschappelijke collecties van lichaamsdelen op sterk water, opgezette dieren en herbaria grotendeels in het buitenland terecht.
Anatomische les van Dr. Jan Deijman (fragment), 1656 AM 4017
