amsterdam museum

Moederschap

< Vrouwen in de Tekenkunst

De band tussen moeder en kinderen komt voort uit een oeroud natuurlijk beschermingsinstinct dat van generatie op generatie doorgegeven wordt. Dit instinct gaat in veel culturen samen met een sterke maatschappelijke nadruk op het moederschap. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de band tussen moeder en kind ook in de kunst een terugkerend thema is. De toeschouwer kan zich immers relatief makkelijk verplaatsen in de afgebeelde scène, waardoor het voor de kunstenaar een aantrekkelijk thema is. Het thema moederschap in de kunst gaat verder dan deze band. Het verbeeldt ook de moeder als hoofd van het huishouden en de moeder als opdrachtgever van kunst. Hoewel de invulling van het moederschap berust op persoonlijke keuzes staan de vrouwen op de tekeningen vaak in een lange traditie van gewoontes en gebruiken van de maatschappij waarin zij leefden. Bij het bekijken van deze tekeningen kun je je afvragen of het beeld wat wij zien de waarheid is of juist een sterk geïdealiseerd beeld is? In hoeverre denk jij dat de vrouwen vrij waren om het moederschap vorm te geven? Kijken wij daar als samenleving nu anders tegen aan of zijn er nog steeds door de samenleving opgelegde normen waar een ‘goede’ moeder aan moet voldoen?

Een Italiaanse vrouw met een kind

In de schaduw van een muur zit een moeder intiem met haar baby op schoot. Delaroche legde deze scene 200 jaar geleden vast in een nu nog altijd herkenbaar beeld. De tedere blik van de moeder, haar arm die het hoofdje ondersteunt, het is invoelbaar voor iedereen die wel eens een baby vastgehouden heeft. lees verder »

Voorbereiding op Pesach

Picart maakte deze tekening als onderdeel van een serie boekillustraties waarin de gebruiken van verschillende religies afgebeeld werden. Hier zien we een joodse familie het huis schoonmaken voor Pesach (het joodse paasfeest). We zien het hele gezin het huis schoonmaken, inclusief de vader die knielend voor de kast zit. Hielp hij zijn vrouw ook mee in het huishouden… lees verder »

De verwachting

Moeder en dochter kijken uit over een stormachtige zee op het strand van Tanger, Marokko. Haar man bevaart de zee, tussen hoop en vrees wacht ze op zijn terugkeer. Delacroix stond bekend om de weergave van deze specifieke mix van emoties. Hoe loopt het met deze vrouw af als haar echtgenoot niet terugkeert? lees verder »

Xhosa

Deze tekening maakt deel uit van een serie etnografische tekeningen waarop Kuyper de volkeren van de wereld afbeeldt. Hij doet dat vaak vanuit zijn Europese perspectief, zo beeldt hij de volkeren vaak af als een ideaal gezin bestaande uit een man, vrouw en kind. Zag de samenleving van de Xhosa er in werkelijkheid ook zo uit? lees verder »

Marquizen-eilanders

Een opvallende overeenkomst tussen deze tekening en de tekening van de Xhosa is de witte baby. Bij een ander volk omschrijft Stuart, de auteur van het boek, dat mensen er donker uitzien omdat ze vuil zijn, maar dat de zuigelingen nog wit zijn. Wat ook opvalt is dat de man met het kind speelt en de vrouw aan het werk is. Stuart en Kuyper zagen dit niet als waardevolle… lees verder »

Johanna, Lucien en Catharina

In 1887 liet Johanna Schouwenburg zich, ter gelegenheid van haar huwelijk, portretteren door de beroemde Thérèse Schwartze. Zeven jaar later was zij moeder geworden van twee kinderen die ze eveneens door Schwartze liet portretteren. De tekening van haar kinderen werd in een vergelijkbaar formaat uitgevoerd en beide werken kregen dezelfde soort gouden lijst. Haar… lees verder »