Dit bescheiden portretje, van nog geen 9 bij 7 centimeter, is gemaakt door Jacob de Gheyn II in 1599. De trots kijkende jongeman die is afgebeeld is niemand minder dan de beroemde geleerde Hugo Grotius; bij ons beter bekend als Hugo de Groot. Hij was slechts vijftien jaar oud toen De Gheyn zijn portret eerst tekende en later graveerde, maar wanneer je boeken over Hugo de Groot induikt, kom je er algauw achter dat dit niet zo gek is.

De Groot was namelijk wat we tegenwoordig een wonderkind zouden noemen. Elf jaar oud was hij, toen hij in 1594 ging studeren aan de Universiteit van Leiden. Drie jaar later studeerde hij af aan de faculteit der letteren en wijsbegeerte. In 1598 mocht de student mee op een staatsmissie naar Frankrijk met een delegatie onder leiding van raadpensionaris Johan van Oldenbarnevelt, waar de jongen in Orléans promoveerde in de rechten. Hendrik IV, koning van Frankrijk, ontving hem zelfs met de woorden: ‘Voila le miracle d’Hollande’.

Van Oldenbarnevelt beschrijft dat de heren van zijn gevolg ‘elcx mit een gouden ketinge ende medalie vereert werde’, en het is dan ook dit medaillon, met de beeltenis van de Franse koning, waarmee De Groot na zijn terugkeer is afgebeeld door Jacob de Gheyn. Trots toont hij zijn kostbare gift in zijn rechterhand aan de toeschouwer.

De Gheyn en De Groot verkeerden in dezelfde kringen rondom de Universiteit van Leiden, de jonge Hugo leverde tijdens zijn studie regelmatig Latijnse bijschriften voor prenten die De Gheyn maakte. De gravure waarvoor deze tekening gemaakt is werd door De Groot opgenomen in zijn eerste grote publicatie in 1599 en daar was over nagedacht; de Franse koning was namelijk geliefd in de Republiek. Het heeft hem hoe dan ook geen windeieren gelegd: Hugo de Groot groeide uit tot een gevierd jurist, schrijver en humanist en wordt gezien als de grondlegger van het moderne volkenrecht. Jacob de Gheyn moet dit hebben voorzien en wist hem, ondanks zijn jonge leeftijd, in deze metaalstifttekening groots neer te zetten.

 

Eva Konings - student kunstgeschiedenis Universiteit van Amsterdam