La première pensée de la petite Agar

La première pensée de la petite Agar, 1819- Amsterdam Museum 3762

De Belgische schilder Navez is in de leer geweest bij de Franse schilder Jacques-Louis David (1748-1825), de beroemde vertegenwoordiger van het classicisme die de laatste jaren van zijn leven in Brussel doorbrengt. In 1817 krijgt Navez een beurs voor een studieverblijf in Rome. Daar schildert hij diverse Bijbelse taferelen. De invloed van zijn leermeester is aan die werken duidelijk af te lezen. Nederland en België vormen in die tijd één koninkrijk en op kunstzinnig gebied bestaan er nauwe banden tussen kunstenaars, tussen verzamelaars maar ook tussen academies en andere kunstinstellingen. Navez wordt directeur van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Brussel, Fodor neemt plaats in het bestuur van de Kunstacademie in Amsterdam. 

Hagar in de woestijn, 1819 - Amsterdam Museum Legaat C.J.Fodor SA 2988
Hagar en Ismael in de woestijn - Museum voor Schone Kunsten Brussel 144

Navez ontwikkelt zich tot een succesvol schilder van portretten, historieschilderijen en doeken met mythologische en Bijbelse thema's. In 1823 portretteert hij koning Willem I en omstreeks dezelfde tijd schildert hij enkele religieuze taferelen voor de Krijtberg, de Amsterdamse Jezuïetenkerk aan het Singel. Zijn Bijbelse taferelen zijn zeer in trek. Zo verkoopt hij één van de voorstellingen van Hagar aan de Nederlandse ambassadeur in Rome. Dit schilderij is nu eigendom van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten in Brussel. Een kleinere versie komt in bezit van de Nederlandse verzamelaar Roothaan. Uiteindelijk koopt de Amsterdamse verzamelaar Carel Joseph Fodor het schilderij in 1847 op de veiling. Fodor laat zijn kunstverzameling na aan de stad Amsterdam en als Museum Fodor in 1863 als eerste gemeentelijke museum de deuren opent voor het publiek dan is Hagar en Ismael daar ook te zien.

Zelfportret, 1826 - Museum voor Schone Kunsten Brussel 3790
Jan Willem Pieneman - Portret Carel Joseph Fodor, 1848 - Amsterdam Museum Legaat C.J.Fodor SA 2065

Nu – 150 jaar later – heeft een nazaat van Navez een getekende voorstudie voor het schilderij aangeboden aan het Amsterdam Museum. De tekening die slechts 21,5 x 13,5 cm groot is toont duidelijk hoe de kunstenaar te werk is gegaan door met behulp van een ruitverdeling de voorstelling over te brengen op het doek van 76 x 62 cm. Het schilderij, dat al geruime tijd in het depot verblijft, wordt op deze manier in een nieuw perspectief geplaatst. Niet alleen vanuit artistiek oogpunt maar ook historisch gezien geeft het een fraai inkijkje in de interculturele betrekkingen tussen Amsterdam en Brussel in de eerste helft van de negentiende eeuw.