De verwachting

Het verdriet spat er van af in de tekening van de Franse zeeschilder Auguste Delacroix. In de voorstelling van De Verwachting is een zittende vrouw te zien met een tegen haar schoot knielende dochter. De tekening gemaakt met water- en olieverf op papier. De regenachtige achtergrond is overtuigend weergegeven door het vloeiende effect van waterverf, de kleuren en details van de kostuums vallen op door het gebruik van dekkende olieverf.

De verwachting, 1840
Auguste Delacroix (1809-1868)
30,3 x 22,8 cm, olieverf, waterverf op papier

De kust van Tanger
In het midden van de voorstelling zit de vrouw op een rots bij de kust. Dit is zichtbaar door het zand onder haar voeten en de zee achter in de voorstelling. Boven de zee hangt een dreigende onweersbui .Aan de linkerzijde van de tekening zijn rotsen te zien. De rotsen vertellen ons waar de voorstelling zich afspeelt, namelijk in de stad Tanger. Tanger ligt aan de kust in Marokko, waar zulke rotsen aan de kust te vinden zijn.

Klederdracht in detail
De moederfiguur draagt rood met blauwe hoofdoek waar haar donkere haar onderuit steekt. Als bovenstuk heeft zij een witte blouse aan met daarop een groen vest en daar over heen een rode cape, dat ook rond haar middel zit. Haar kostuum wordt gecompleteerd met een groen-wit gestreepte rok tot over haar knieën. Als schoeisel draagt ze instappers met blauwe kousen. Het kind draagt een vergelijkbaar kostuum. Zij draagt geen hoofdoek, maar draagt een doekje om haar nek. Als bovenstuk heeft ze een witte blouse aan en eenzelfde gestreepte rok als haar moeder. De strepen verschillen in kleur: de strepen bij de moeder zijn vaal groen geworden, van het kind zijn ze nog blauw. Ook de onderrok die het kind draagt is nog donkerder van kleur. Haar outfit wordt afgemaakt met bruine schoenen. De vrouwen dragen daarmee typische klederdracht voor de stad Tanger in de 19^e eeuw.

Diepe familiebanden
Een paar opmerkelijke details die niet direct opvallen zijn de sieraden. Er zijn twee ringen te zien bij de moeder: één ring om de linker middelvinger, en één ring om de rechter ringvinger. Dit kunnen een verlovingsring en een trouwring zijn. De moeder houdt in haar linkerhand ook een gebedssnoer vast, -bij moslims een Tasbih genoemd. Wat wél opvalt in de tekening zijn de emoties op de gezichten. Beide vrouwen zien er verdrietig uit. Doordat ze aan de kust zitten kan het zijn dat ze treuren om iemand die op zee vaart. Voor de oudere figuur haar man, gezien de trouwringen om haar vinger, en voor het kind haar vader. Een tekening is een beeldend verhaal, maar we moeten zelf bedenken wat de figuren precies voelen. Het kan zijn dat het kind haar vader niet meer kent en dat ze treurt om het verdriet van haar moeder. En zal de moeder zich afvragen of haar man ooit nog thuis komt? In de tijd dat deze tekening gemaakt werd waren schepen nog van hout, dus de kans dat het schip verging in een storm was groot.

Zeemansvrouwen
Het gebeurt al eeuwenlang: mannen gaan naar zee en laten vrouw en kinderen achter. Van degene die achterblijft wordt verwacht het huishouden draaiende te houden. Angst dat de man overlijdt is groot, want dat betekent dat er geen geld meer binnenkomt. Deze zeemansvrouwen woonden vaak met andere lotgenotes in dezelfde stad aan de kust. Zo konden vrouwen met kinderen elkaar ondersteunen waar nodig. Bijvoorbeeld met oppassen op kinderen, of slechts gezelschap bieden. De vrouw op de tekening woonde ook in een kustplaats en zal waarschijnlijk veel steun hebben gehad van de vrouwen om haar heen.

Moderne tijden
Nog steeds zijn er zeemansvrouwen in onze samenleving, al wonen ze niet altijd meer bij elkaar aan de kust. Deze mannen (maar nu ook vrouwen!) werken tegenwoordig voor bijvoorbeeld de Marine of op een booreiland. Doordat de zeevaart tegenwoordig een stuk veiliger is, is de kans op overlijden op zee kleiner geworden. Er kan contact gehouden worden tussen het gezin via het internet en als de man weer aan de kust aankomt haalt het gezin hem op met de auto. Angst dat de man niet meer thuis komt is niet meer te vergelijken met de situatie in de 19^e eeuw. Toch is het niet makkelijk als een gezinslid ver van huis is, het is fijn om iemand te kunnen videobellen, maar het liefst geef je diegene toch een knuffel.

Eenzaamheid
Diverse platforms op bijvoorbeeld Facebook brengen zeemansvrouwen tegenwoordig in contact met elkaar. Zo kan lief en leed gedeeld worden en kan bijvoorbeeld eenzaamheid tegen worden gegaan. Een tijd lang zonder fysiek contact van je geliefde kan zwaar vallen, want praten via de telefoon kan soms ook miscommunicatie geven. Het is lastig om te weten dat degene van wie je houdt er wel is, maar ver weg is.

In tijden van corona lijkt het soms net zo te voelen: het leven dat we willen leven dobbert in een bootje op zee, en we weten niet wanneer het bootje weer aanmeert. Ondertussen voelen wij ook de eenzaamheid en de leegte van het niet kunnen knuffelen van de ander. Dan zitten wij met z’n allen ook te wachten aan de kust, net zoals de moeder en het kind in de tekening.