Een Italiaanse vrouw met een kind

Deze tekening geeft ons een blik op een intieme scène. We zien een vrouw, verscholen achter een muurtje, zittend op de grond, met een baby in haar armen. Het werk lijkt niet in opdracht te zijn getekend, maar een uitwerking van een schets van een alledaagse scène die met een idee in gedachte gemaakt is. De tekenaar en wij, als toeschouwers, lijken net indringers, omdat de vrouw zo’n afgezonderd en rustig plekje op heeft gezocht.

Een Italiaanse vrouw met een kind, ca. 1842
Paul Delaroche (1797-1856)
17,2 x 19,1 cm, pastel op papier

De tekening is een voorstudie voor het schilderij De pelgrims uit 1842. Dit schilderij laat drie pelgrims op een marmeren trap zien. Een kind ligt op de schoot van de vrouw en een man ligt achter hen, zichtbaar vermoeid. Ze vormen samen waarschijnlijk een gezinnetje. De vrouw rechtsachter is de vrouw op onze tekening. De verschillen in klederdracht van de vrouwen doen vermoeden dat ze van verschillende plekken komen en dus niet bij elkaar horen. De vrouw heeft een gevouwen doek als hoofddeksel op en draagt een blauwe jurk met goudgele zomen. Ze draagt een rood schort met een wit bewerkte rand. Haar klederdracht vertelt ons iets meer over haar afkomst, want deze unieke samenstelling van kledingstukken lijkt afkomstig te zijn uit Salerno, net ten zuiden van Napels. De schetsen zijn gemaakt tijdens een reis van Delaroche naar Rome. Dit kan betekenen dat de Franse schilder deze vrouw uit het zuiden van Italië tekende die mogelijk als pelgrim naar Rome was gereisd.

Waarom heeft Delaroche er nou voor gekozen om deze vrouw toe te voegen aan het schilderij van pelgrims? Hij heeft gekozen voor het afbeelden van moederschap, waar moeder haar kind liefdevol aankijkt en beschermt tegen de zon. Mogelijk zocht ze het afgezonderde plekje op om borstvoeding te geven. Het geven van borstvoeding komt vaker voor in schilderkunst. Het kan duiden op de iconografie, een diepere betekenis, die erachter zit. Het verbeelden van zogende vrouwen doet vaak denken aan Maria die Christus voedt. Het pastorale karakter en hoe de vrouw lijkt te zijn geabsorbeerd in haar activiteit en daarbij liefdevol naar haar baby kijkt op de tekening van Delaroche, steunen die aanname. Ondanks het feit dat ze op straat zit in een grote stad, straalt ze een ultieme verbeelding van rust en vrede uit.

De Pelgrims, 1842
Paul Delaroche (1797-1856)
16,4 cm x 20,5 cm, olieverf op doek
National Museum Poznan

Het voeden van een kind door de moeder wordt in de kunst gezien als een deugdzame daad, zolang er geen verdere iconografische aanwijzingen zijn die een erotische of seksuele benadering mogelijk maken. In deze tekening lijkt dat laatste uitgesloten, omdat er bijvoorbeeld geen ontblote borst is afgebeeld of enige andere aanwijzing ontbreekt tot seksuele interpretatie. Voor deze vrouw lijkt het zorgen voor haar kind haar prioriteit. Mogelijk zelfs een noodzaak, misschien zelfs een betreurenswaardige. Heden ten dage horen we de discussie over de verseksualisering van zogende vrouwen in het openbaar steeds vaker voorkomen. Vrouwen die zelf vinden dat het taboe op het voeden van je eigen kind in het openbaar doorbroken moet worden. Denk aan de Free The Nipple-movement, waar vrouwen strijden voor het gelijk behandelen van de vrouwelijke borst en de mannelijke borst.

Het seksualiseren van de handeling van het borstvoeden staat het doorbreken van het taboe in de weg. Als moeders zich veilig voelen in een omgeving waar borstvoeding geven als normaal wordt gezien, kan de moeder het kind voeden wanneer dat kind het nodig heeft. Het normaliseren van deze handeling gaat niet gemakkelijk, omdat de borst in kunst of media nog vaak als seksueel wordt gezien. Op deze tekening van Delaroche is de zogende moeder daarentegen op een serene, niet-seksuele manier afgebeeld.