Everyday selfie project, 2015/2016

Verleidelijk, trots, kwetsbaar, onverschrokken: ze is het allemaal. In 2014 plaatst Tanja Ritterbex elke dag een selfie op Facebook, het levert een stroom aan ‘comments’ en ‘likes’ op. Ze wordt toegedicht, de liefde wordt haar verklaard en mensen vragen haar om make-up advies. Veel van de reacties gebruikt ze als titel voor de schilderijen die ze precies een jaar later maakt. Op basis van de foto’s én de reacties schildert ze bijna dagelijks een zelfportret.

De Ateliers

In 2014 begon de in Heerlen geboren Tanja Ritterbex (1985) haar opleiding aan De Ateliers in Amsterdam. Al eerder had ze gestudeerd aan de Academie Beeldende Kunsten in Maastricht en de Kunstakademie in Düsseldorf. De Ateliers is een onafhankelijke kunstenaarsinstituut dat werd opgericht in 1963 door beeldende kunstenaars in Haarlem. Het heeft tot doel de begeleiding van jonge, getalenteerde kunstenaars uit binnen- en buitenland. De naam zegt genoeg: De Ateliers gaat niet uit van traditioneel kunstonderwijs. Studenten zijn deelnemers en docenten worden begeleiders genoemd. De jonge kunstenaars krijgen ieder een eigen atelier toegewezen waar ze kunnen werken met kritiek en begeleiding van gerenommeerde kunstenaars en kunstcritici die elke dinsdag atelierbezoeken afleggen. In 1992 verhuisde het instituut naar zijn huidige locatie aan de Stadhouderskade in Amsterdam.

‘Function Creep’ was de titel van de jaarlijkse eindexpositie van De Ateliers in 2015. Samensteller van de show was gastbegeleider Xander Karstens, curator van De Hallen in Haarlem. Ritterbex presenteerde schilderijen en tekeningen, maar ook video’s en foto’s. Ook een deel van de ‘Every day selfie project’ werd toen geëxposeerd.

Amsterdam
Doordat ze aan de Ateliers ging studeren kwam ze als Limburgse naar Amsterdam om hier te wonen. Over haar verblijf in de stad zegt ze zelf: “Van Amsterdam wordt ik wild. Het heeft me goed gedaan. Amsterdam heeft mijn penseelstreek doen dansen. Veel snellere improviserende lagen, streken en composities zijn ontstaan in mijn werk sinds ik in Amsterdam woon. Op de een of andere manier vond ik de wind en de meeuwen ook opmerkelijk. Toen ik hier net een maandje woonde heb ik vaker aan performances in gay Club Church deelgenomen. De vrijheid die Amsterdam ademt heeft iets speciaals, mensen van over de hele wereld ervaren dat. En dat voel je ook in je werk als kunstenaar. Inspiratie kun je op elke straathoek opdoen.”

Fake woman (Waterlooplein). 2015. Olieverf op doek, 180 x 180 cm. Courtesy Ornis A. Gallery

Selfie Serie

In de tentoonstelling ‘Made in Amsterdam’ hangen veertig zelfportretten van de kunstenares uit de ‘Every day selfie project’. “Wie zijn wij eigenlijk in dit tijdperk van social media?” vraagt ze zich af. Ritterbex had het idee om autobiografisch werk te maken, resulterend in de selfie project, in haar hoofd gekregen en het kon niet anders dat ze dit project zou gaan uitvoeren. Haar werkwijze is snel net als haar persoonlijkheid. Altijd in de weer met ideeën voor nieuw werk, immer verrast door alle indrukken om haar heen. Ze wil veel dingen tegelijk doen, en zonder dat je er zelf onrustig van wordt, steekt ze je aan met haar bevlogenheid. Maar het is niet alleen deze buitenkant van aanstekelijk optimisme.

Pink florentine I am in love. 2016. Olieverf op doek, 60 x 80 cm. Courtesy: Ornis A. Gallery

Er schuilt nog iets anders in het werk van Ritterbex namelijk tegendraadsheid. Ondanks de krachtige penseelstreken en felle kleuren die het werk een zekere frisheid geven, stemt het ook tot nadenken over wie wij zijn. In veel van haar schilderijen en video’s is ze zelf het uitgangspunt en onderzoekt op deze manier wat het betekent om je kwetsbaar op te stellen. Iedereen vormt een mening over haar op basis van haar kunstwerken en Facebook-posts. Ze zegt zelf: “Wat je ziet in mijn schilderijen, zit in jouw hoofd.”. Ze heeft niet de intentie om de toeschouwer een emotie op te dringen.