Ismail moet van de rechter een excuusvlog maken voor de bewoners van de Zaanse achterstandswijk Poelenburg, waar hij vorig jaar op camera vastlegde hoe een groep jongeren overlast veroorzaakte en de politie treiterde. De introductie van de serie Achterbuurten, die hij maakt voor het AD, is al één groot excuus. Ismail toont een krant met de kop “Tuig houdt Zaanse wijk in wurggreep”. ‘Jezus’, zegt hij, ‘ineens was dat alles wat er nog was: ik was een treitervlogger. Ik liet me meetrekken in de negativiteit waaraan ik zelf had bijgedragen met als dieptepunt de bedreiging van een raadslid.’ De muziek onder de beelden uit 2016 is van Kalash Criminel, een rapper uit een Parijse banlieu.
Armoede
TopNotch nam Ismail onder zijn hoede en hij is nu voor het AD de serie Achterbuurten aan het maken over het leven van jongeren in probleemwijken. Op social media spreekt men er schande van. Na het Rotterdamse Spangen, waar hij sprak met Broederliefde, toog hij naar ‘het wilde westen’ van Amsterdam. Rapper Rachid Laamimach is zijn gids. Hij heeft, net als Ismail, spijt van wat hij vroeger heeft uitgehaald. ‘De jongens waren verwaarloosd. Je zat op straat, laag inkomen, kleine huizen, grote gezinnen.’ Het doet me erg denken aan de verhalen over de Jordaan in de jaren dertig, waar Johnny Jordaan en Willy Alberti opgroeiden. De armoede in de Jordaan was zichtbaar in de kleding ‘van de steun’, met een rode draad erin, zodat iedereen zag dat het gezin rond moest komen van een uitkering.
Rachid neemt de Zaankanter mee naar de Schaapherderstraat, waar ze altijd rondhingen en vertelt hoe hij is veranderd. Als je ouder wordt, ‘gaat die switch wel in je draaien’. Nu geeft hij raplessen, waarbij hij jongens aanmoedigt hun emoties over de frustraties van de buurt op een positieve manier te uiten. ‘Positief denken om niet te verdwalen in de negativiteit’. ‘Haal een diploma, maak je ouders trots, je weet toch.’ Rachid vertelt over zijn ervaringen met een hardhandige politieagent die hem ‘kankerkutmarokkaan’ noemde. ‘Ik als Marokkaan sta altijd één-nul achter.’ De jongens van Rachids rap-workshop (waar zijn de meisjes toch?) vertellen over ‘het leven van de straat’, over het Columbusplein waar ze met matties aan het chillen zijn. Maar ook: ‘Je luisterde naar de verkeerde en werd van school afgetrapt’ en over ‘Vijf, zeven, een, drie. Wilders wil me weg hier. Z’n dromen komen niet uit en dat maakt me happy. 100% halal, ik ga niet naar Maccie’.
5 mei 2017, populair bij de buurtkinderen. Foto Annemarie de Wildt
Weggetreiterd
Op 5 mei zag ik ze al samen, een onwaarschijnlijke combinatie: Ismail Ilgün en kledingontwerper Bert Broodje, een (oud)punker met nog steeds rechtopstaand haar in allerlei kleuren. Broodje is ooit weggepest uit Bos en Lommer zoals hij eerder aan AT5 vertelde.
In Achterbuurten zie je Broodje aarzelen om in gesprek te gaan en na het horen van zijn verhaal begrijpt Ismail waarom. Broodje vertelt hoe hij ‘zwaar weggetreiterd’ is. ‘Onze mede-Nederlanders accepteren geen andere soorten van mensen. Maar een ander woord wil ik niet gebruiken’. Ismail vertelt Broodje hoe makkelijk het is om mee te gaan in het pesten van ‘een meneer zoals u’. ‘Nu ik zo met u praat, dan voel je het ook echt’. Het lijkt klein, zegt Broodje, neus ophalen, sissen, iets in het Arabisch tegen je zeggen. ‘Kleine dingen die heel pijn kunnen doen.’ ‘Dom gedrag’ constateert Ismail. Een nuttig gesprek lijkt me. Goed dat de jongens uit de buurt dit van hun held Ismail horen. De rechter heeft niet voor niets vastgesteld dat Ismail op de goede weg is. En is die excuusvlog nu echt nodig? Massih Hutak vroeg zich in zijn radiocolumn af waarom de studenten van Vindicat geen treiterstudenten genoemd worden. Hij veronderstelt dat de achternaam Ilgün daar wat mee te maken heeft.
De video eindigt met een barbecue voor Ismails twintigste verjaardag. Rapper Anu-D komt ook even langs: ‘Het is niet altijd crimineel als ze in groepen hangen … Fuck school, lessen had ik aan de stoep te danken.’ (beter mét flow, dus kijk even als je dat nog niet gedaan hebt). Ismail verbergt niet waar hij vandaan komt. Hij weet hoe verleidelijk ‘effe snel duizend euro’ is en hoe doelloos dingen doen normaal kan zijn.
Ik vond Ismail aandoenlijk, met zijn lange lijf en plotselinge roem. Een jaartje jonger dan mijn zoon. Voor altijd zal hij verbonden blijven met het woord van het jaar 2016 ‘treitervlogger’. Ik heb er respect voor dat hij nu, net twintig, doet wat hij wilde doen: het leven van de straat laten zien.