In 2010 zond de BBC de opensource documentaire The virtual revolution uit, en maakte een balans op na twintig jaar internet. In de 4-delige serie onderzoekt journalist dr. Aleks Krotoski de impact die de digitale revolutie heeft op ons leven, en hoe we veranderen, van winkelen, stemmen tot vrienden maken. Ruim 20 jaar al beheerst het (commerciële) internet ons leven dus al. Inmiddels al 25 jaar wordt er digitale geschiedenis geschreven. Elke dag komen er websites bij, en elke dag verdwijnen er weer. Maar wat gebeurt er eigenlijk met websites, ons digitaal erfgoed? Een overzicht van bijzondere initiatieven, in binnen- en buitenland.
Help! Ons digitaal erfgoed gaat verloren!
Internet Archive en de Wayback Machine
Het Internet Archive (IA) is waarschijnlijk het meest bekende webarchief dat een boeiende terugblik biedt op de ontwikkeling van internet vanaf 1 januari 1996 tot nu. IA heeft inmiddels meer dan 150 biljoen webpagina’s gearchiveerd. Het IA is een website en project, en heeft het doel universele toegang te bieden tot alle kennis (!). Het project is in 1996 gestart door Brewster Kahle en is gevestigd in San Francisco, Californië, Verenigde Staten. De collectie omvat kopieën van websites op het World Wide Web, films, geluidsopnames, boeken en software.
De Wayback Machine van IA laat zien hoe een website er in het verleden uitzag. De naam Wayback Machine komt uit een tekenfilmserie, genaamd The Rocky and Bullwinkle Show. De hond Mr. Peabody en zijn assistent, een jongen genaamd Sherman, gebruiken een tijdmachine, genaamd de WABAC Machine om beroemde gebeurtenissen uit het verleden te bezoeken. (Bron: nl.wikipedia.org)
UNESCO
Op 15 oktober 2003 luidde de UNESCO de noodklok en publiceerde de ‘Charter on the preservation of the digital heritage’:
- “The world’s digital heritage is at risk of being lost.”
- “It’s preservation is an urgent issue of worldwide concern.”
Het verlies wordt veroorzaakt door verschillende factoren: "Contributing factors include the rapid obsolescence of the hardware and software which brings it to life, uncertainties about resources, responsibility and methods for maintenance and preservation, and the lack of supportive legislation. Attitudinal change has fallen behind technological change. Digital evolution has been too rapid and costly for governments and institutions to develop timely and informed preservation strategies. The threat to the economic, social, intellectual and cultural potential of the heritage –the building blocks of the future– has not been fully grasped." (Bron: Portal.unesco.org)
European Archive
De Europese variant van het Internet Archive is het European Archive (EA). EA is gevestigd in Amsterdam (XS4ALL!) en Parijs, en werd tijdens PICNIC’06 gelanceerd. Samen met PICNIC’06 organiseerde het EA een bijeenkomst over Avoiding the digital memory loss. Aan bod kwamen het behouden en beheren van nieuwe media, net-art en webarchiveren. Een ander initiatief van het EA is het project Web Continuity: fixing the link.
Digitaal Erfgoed Nederland
De Nederlandse erfgoedsector heeft inmiddels ook aan de bel getrokken, en beseft zich erg goed dat op dit moment born-digital erfgoed verloren gaat. Erfgoedinstellingen weten vaak niet goed hoe ze met born-digital materiaal moeten omgaan. Daarnaast bestaan er nog geen conventies en standaard softwarepakketten om nieuwe vormen van erfgoed, zoals games, internetkunst, wiki’s en weblogs, en allerlei vormen van user generated content te bewaren. Precies om deze reden schreef Maurits van der Graaf, in opdracht van Digitaal Erfgoed Nederland in februari 2010, een verkennend onderzoek: ‘Born-digital erfgoedmaterialen bij een selectie van Nederlandse erfgoedinstellingen’ (pdf).
Digitaal erfgoed, wat is dit? In het kort: de digitale verschijningsvorm van cultureel erfgoed. DEN onderscheidt drie vormen:
1. Born-digital erfgoed: erfgoedmateriaal dat van origine al digitaal is, zoals elektronische archieven, digitale kunst of foto’s die met een digitale camera zijn gemaakt.
2. Gedigitaliseerd erfgoed: erfgoedmateriaal dat van origine niet digitaal is, maar waarvan met de digitalisering een reproductie is gemaakt.
3. Digitale informatie over erfgoed: bijvoorbeeld beschrijvingen, detailfoto’s of digitale reconstructies van het erfgoedobject. De informatie wordt meestal in een geordende vorm (bijvoorbeeld een database) beschikbaar gesteld.
Maurits van der Graaf analyseert en beschrijft wat nodig is. Een van de conclusies is dat er een grote behoefte is aan ‘Best Practices’. Mooi, wij dragen daar graag aan bij!
Koninklijke Bibliotheek
In een aantal organisaties wordt al geëxperimenteerd met e-depots en digitaal archiveren, waaronder de Koninklijke Bibliotheek (KB) in Den Haag. De KB is in 2006 gestart met het archiveren van een selectie van Nederlandse websites. Doel van het KB webarchief is het verzamelen en duurzaam toegankelijk houden van Nederlandse websites. Dit betekent dat websites niet alleen worden binnengehaald (crawlen of harvesten genoemd), maar dat er tevens een strategie voor de toegang op lange-termijn ontwikkeld wordt. Het webarchief zal in de tweede helft van 2011 in de KB-leeszaal beschikbaar komen. In een latere fase zal het ook online beschikbaar gesteld worden. Bekijk de presentatie over het waarom, hoe en wat: ‘Webarchivering in de KB’ door René Voorburg op Slideshare. Lees ook Hoe bewaren we het web? (pdf) door Marcel Ras, projectleider webarchivering in de KB.
E-depot van het Stadsarchief Amsterdam
Op 7 september 2009 startte het Stadsarchief Amsterdam met een zogenaamd E-depot. Met het E-depot, ook wel digitaal depot genoemd, bedoelt Stadsarchief Amsterdam het geheel van apparatuur, programmatuur, procedures, methoden, kennis en vaardigheden waarmee het Stadsarchief in staat is digitale objecten en metadata in te nemen en kan garanderen deze op lange termijn te beheren en beschikbaar te houden.
GeoCities downloaden via torrent
Terug naar de Verenigde Staten. Nog meer bijzonder nieuws van het digitale archeologie front. Nadat eigenaar Yahoo in oktober 2009 de stekker uit een van de oudste sites van internet, webhostingdienst GeoCities, trok, kan je nu bijna 1 terabyte aan digitaal erfgoed downloaden via een torrent. GeoCities ontstond eind 1994 in Californië en bood gebruikers, net als DDS, de mogelijkheid om gratis een homepage te maken. Meteen nadat bekend werd dat GeoCities gesloten zou worden, zetten verschillende mensen zich in om zoveel mogelijk bestaande homepages van het internetmonument op te slaan en te bewaren voor het nageslacht. De Nederlander Jacques Mattheij verzamelde alle pagina’s die Google kon vinden en gaf de pagina’s een nieuwe plek: Reocities. Lees ook de Best Practice E-Culture: ‘The Deleted City’ van het Virtueel Platform en bekijk de interactieve visualisatie van informatie designer Richard Vijgen. Het Internet Archive heeft een speciale pagina GeoCities Special Collection 2009 opgezet en bekijk de Yahoo Help Topics. OoCities.org heeft in korte tijd een archief van 2 miljoen webpagina’s kunnen maken. Bekijk de speciale Geocities pagina van het Archiveteam. Het Archivteam opereert vanuit het standpunt: ‘HISTORY IS OUR FUTURE, And we’ve been trashing our history’ en voert meer projecten uit. Goed nieuws voor web-archeologen!
Historische links
- Bekijk oude versies van de DDS site: http://web.archive.org/web/*/http://www.dds.nl
- Bekijk oude DDS huizen: http://web.archive.org/web/*/http://huizen.dds.nl/
- Meer links naar bijzondere webarcheologie projecten: Delicious.com/re_dds/Digital_Archeology
219 keer bekeken