‘Verlosser heet ik. De bliksems beween ik. Mijn stem is de Stem des Levens. Ik roep u tot het Gewijde. Komt! In het jaar onzes Heren 1511 hebben de gebroeders Willem en Jaspar Moer mij gemaakt.’ Zo luidt de tekst op de ‘Salvator’, de oudste kerkklok van Amsterdam. De klok stamt uit 1511 en komt oorspronkelijk uit de Oude Kerk. Hij wordt nog altijd geluid, maar dan in de Zuiderkerk.

Sinds de alteratie van Amsterdam in 1578, waarbij het katholieke stadsbestuur was afgezet, maakten de protestanten gebruik van oude katholieke kerken. Maar deze werden al gauw te krap. In de tweede helft van de zestiende eeuw kwamen er namelijk veel protestantse vluchtelingen uit Antwerpen naar Amsterdam. De Zuiderkerk werd als eerste kerk in Amsterdam speciaal voor de protestantse eredienst gebouwd. De bouw duurde van 1603 tot 1611. De toren van bijna zeventig meter hoog was pas in 1614 af. De Zuiderkerk dankt haar naam aan de ligging: zij werd gebouwd aan de toenmalige zuidelijke rand van de stad.

Stadsbouwmeester en beeldhouwer Hendrick de Keyser ontwierp de Zuiderkerk. In Amsterdam heeft hij vele bekende werken nagelaten. Bijvoorbeeld de Westerkerk en de Noorderkerk. Voor de Zuiderkerk ontwierp hij een pseudo-basiliek, bestaande uit een middenbeuk en twee lagere zijbeuken. De topgevels aan de noord- en zuidzijde decoreerde hij in Amsterdamse renaissancestijl, typerend voor het werk van De Keyser. Het is te merken dat de bouwmeester nog wat moeite had met het loslaten van oude tradities. Zo zijn er twaalf nissen in de topgevels en in de toren. Bij een katholieke kerk zouden hier heiligenbeelden in zijn geplaatst, maar bij de Zuiderkerk bleven ze leeg. Protestanten beschouwen beelden namelijk als godlasterlijk. Na zijn overlijden in 1621 werd Hendrick de Keyser begraven in de Zuiderkerk. Zijn grafsteen is tegenwoordig te zien door een glazen plaat in de vloer.

Aby Grupstra, stagiaire Oneindig Noord-Holland

Lees hier het uitgebreide verhaal en kijk hier voor meer informatie over dit object