Vorig jaar zijn in de Kromhouthal op het voormalige Storkterrein in Amsterdam Noord twaalf kolossale schilderijen geëxposeerd: Gezichten op het IJ die kunstenaar Hobbe Smith (1862-1942) in 1913 heeft geschilderd in opdracht van de gemeente Amsterdam ten behoeve van de Eerste Nederlandse Tentoonstelling Op Scheepvaartgebied (ENTOS). Het was de bedoeling om met de tentoonstelling een aanzet te geven om de Gezichten op het IJ in oude luister te herstellen. Het Amsterdam Museum heeft particulieren en bedrijven gevraagd een bijdrage te leveren aan de restauratie. Daarna zouden de havengezichten een plaats kunnen krijgen in gebouwen rondom het IJ.
Stadgenoot is een van de instellingen die positief reageerde; de woningbouwcorporatie stelde geld ter beschikking om het Gezicht op de Oostelijke Handelskade, een olieverfschilderij van 455 cm breed en 210 cm hoog, te restaureren. Dat is in de afgelopen maanden gebeurd en met een verbluffend resultaat. Door de verwijdering van een vergeelde vernislaag kwam een fris en helder havengezicht tevoorschijn.
Restauratoren aan het werk bij Gezicht op de IJhaven naar het oosten (…), 2013
Hobbe Smith, die met een boot door de haven voer, maakte schetsen van de gebouwen rondom het IJ en de vele schepen en werklieden die een grote bedrijvigheid tentoonspreidden. Voor dit havengezicht zal hij zijn boot hebben aangemeerd ten oosten van de Willem I Sluis. Hij keek in oostelijke richting uit over het IJ, met links de kop van het IJ-eiland (nu Java-eiland genoemd) en rechts de Oostelijke Handelskade. Sinds 1910 was de Oostelijke Handelskade de thuisbasis van de Hollandsche Stoomboot Maatschappij. Geheel rechts in beeld is de hydraulische krachtcentrale met de watertoren prominent in beeld gebracht. De krachtcentrale was in 1885 in opdracht van het Gemeentelijk Havenbedrijf gebouwd; stoommachines leverden energie voor de kranen en lieren op de kade. De watertoren is verdwenen maar de krachtcentrale werd in 2001 verbouwd tot restaurant/club Panama.
Het Amsterdam Museum is bijzonder verheugd dat het gezicht op de Handelskade in langdurig bruikleen is gegeven aan Stadgenoot en dat de bewoners van een van de nieuwe wooncomplexen aan de Handelskade kunnen genieten van dit fraaie historische havengezicht. Hopelijk zal het andere bedrijven of instellingen inspireren om ook deel te nemen aan het restauratieproject en daarmee meer erfgoed zichtbaar te maken.
Hobbe Smith, Gezicht op de IJhaven naar het oosten (…), 1913 (voor restauratie in 2013)
Voor wie meer wil weten over de serie schilderijen van Hobbe Smith kan in onze
webwinkel het boekje 'Gezicht op het IJ. Hobbe Smith en de Amsterdamse haven in 1913' aanschaffen met beschrijvingen van alle twaalf Gezichten op het IJ.
Bekijk het schilderij van Hobbe Smith hier in de Collectie Online.