Edison Lichtweek
Van 21 tot en met 26 oktober 1929 baadden diverse locaties in de stad in het licht van opmerkelijke lichtobjecten. Ook waren er attracties als schijnwerperdemonstraties, een verlichte auto-optocht en een dito botenparade. En op diverse locaties konden bezoekers kijken naar nieuwe toepassingen van elektrisch licht, zoals de zaalverlichting in het Rijksmuseum en de avondverlichting van sportvelden.
De aanleiding voor dit lichtfeest was het 50-jarig bestaan van de gloeilamp. Het festijn werd genoemd naar de uitvinder: de Edison Lichtweek. In andere landen, zoals de Verenigde Staten, Frankrijk en Italië waren parallelle herdenkingen. De Lichtweek was bedoeld als demonstratie van de mogelijkheden van de moderne verlichtingstechniek. In Amsterdam trok het spektakel massaal nieuwsgierige toeschouwers, tot van ver buiten de stad. Alleen al de tram telde deze week 630.000 extra passagiers.
Herman Heijenbrock, De Dam bij avond met de Edison-obelisk tijdens de Edison lichtweek, 1929
Lichtobjecten
Op de hier afgebeelde pasteltekening zien we de Dam bij avond met een vele meters hoge lichtobelisk. In het felle schijnsel zien we de massale stroom van belangstellenden.
Het is één van de drie pastels van Herman Heijenbrock (1871-1948) van de meest spectaculaire lichtobjecten tijdens de Edison Lichtweek. Op een andere staat het Damrak met een laan van 68 lichtzuilen van negen meter hoog. En de derde pastel is van het Leidse Bosje met een groot lichtreclameobject van Philips.
Fascinatie voor techniek
Heijenbrock was enorm gefascineerd door de stormachtige ontwikkelingen op het gebied van techniek en industrialisatie. Veel taferelen van deze ‘schilder van de arbeid’ spelen zich af in fabrieken, door hem ‘kathedralen van de industrie’ genoemd. Hij ontdekte er een nieuw soort schoonheid in de architectuur, de machines, de stoom- en rookwolken en de eigenaardige lichteffecten.
Zijn grote interesse in kunstlicht bleek ook uit zijn lidmaatschap van het Nederlands Genootschap voor Verlichtingskunde. Het is geen wonder dat hij de Edison Lichtweek tot onderwerp van zijn werk maakte.
Zijn drive om mensen te interesseren in technische innovatie kwam ook tot uitdrukking in het door hem opgerichte Museum van den Arbeid, de voorloper van het NINT (Nederlands Instituut voor Nijverheid en Techniek) en het huidige NEMO. De Lichtweek-tekeningen werden in 1967 door ons museum voor een vriendenprijs gekocht van het NINT.
Edison Lichtweek, gezien naar Dam (westzijde), 1929. Foto Beeldbank Stadsarchief Amsterdam
De hier afgebeelde foto van de lichtobelisk op de Dam is afkomstig van het Stadsarchief Amsterdam. Op hun Beeldbank staan bijna tweehonderd foto’s van de Edison Lichtweek.
Voor informatie over het Amsterdam Light Festival 2015 verwijzen we naar hun website.