Kunststof uit de kast

Er is gekeken naar de voorwerpen van het ‘Koninginnedagkleedje’. Rianne van Wijnen koos dit kleedje uit voor haar onderzoeksproject voor behoud en beheer aan de Reinwardt Academie en nodigde de kunststofdeskundigen uit.

Het Koninginnedagkleedje is door ons museum aangekocht in 2004 op de vrijmarkt van de jeugdige verkoopster Eva Schoonings. Haar hele kleedje met verkoopwaren is geacquireerd en de voorwerpen van kunststof zijn in enkele laden van het depot terechtgekomen. Er is nog niets aan de hand in die laden, maar hoe gaat dat in de toekomst? Zitten er kunststoffen bij die een andere bewaarplaats of bewaaromstandigheden nodig hebben?

Restaurator-chemicus Carien van Aubel en chemicus Olivia van Rooijen zijn betrokken bij onderzoek naar kunststof, waarin de Rijksdienst Cultureel Erfgoed en de Stichting Behoud Moderne Kunst nieuwe stappen zetten. Zij kwamen een ochtend langs om Rianne en ons beheer-en behoudteam verder te helpen bij het herkennen van kunststoffen.

De kunststofkenners keken naar de productietechnieken, de flexibiliteit van het materiaal, de glans en nog vele andere kenmerken. Belangrijk bleek ook de geur voor de herkenning van verschillende kunststoffen. Een zoetige geur, of een fruitige, een ‘geur als oud plastic’: het geeft aanwijzingen voor het type kunststof. 

Ook de uv-lamp werd ingezet. Hiermee worden fluorescenties zichtbaar die het herkennen kunnen vergemakkelijken. Naast deze methoden bestaan er ook mogelijkheden om onderzoek te doen aan stukjes materiaal van het voorwerp. Die zijn nu niet toegepast, onder andere  omdat je daarmee het voorwerp aantast. 

Een mooi voorbeeld vormt de groep paardjes. In de lade zijn die dicht bij elkaar geplaatst. Maar voor de chemici was het duidelijk: voor wat betreft de diersoort horen ze bij elkaar, maar de materialen waarvan ze gemaakt zijn verschillen. 

Twee paardjes zijn gemaakt van pvc (polyvinylchloride), de ander drie van polystyreen en polyethyleen. Pvc kan op langere termijn stoffen gaan afgeven die met name voor metalen een gevaar kunnen vormen. Een scheiding in de paardenkudde en verdeling van verschillende kunststoffen over verschillende laden zal het gevolg zijn van deze nieuwe informatie.

Onze behoudsmedewerkers delen met deze kennis de laden anders in en zullen zich in de komende periode verder laten scholen in het duurzaam bewaren van kunststoffen.

De voorwerpen zijn tijdens de sessie gegroepeerd op tafels. Daarna is een start gemaakt met de herindeling in de laden.