Vondelstraat 72
Op zaterdag 23 februari 1980 werd het leegstaande pand – Vondelstraat 72 – gekraakt. Op verzoek van de eigenaar werd het pand diezelfde nacht nog ontruimd, met relatief weinig verzet. De eigenaar beweerde dat het pand al verhuurd was. Later werd echter duidelijk dat het pand al meer dan een jaar leeg stond. Het mocht dus wél gekraakt worden. Toch waren er wel twee krakers gearresteerd.
Toen die zondagmiddag ook nog kraakster Nanda Lauriks bij de opleidingsschool van de ME aan de Derde Oosterparkstraat met een spuitbus in haar hand door de politie werd betrapt, kwamen de krakers in actie. Zij demonstreerden en raakten slaags met politie en ME bij Bureau IJtunnel, waar Nanda vastzat.
Wraakactie
Als wraakactie tegen de politie, volgde op 29 februari 1980 de tweede kraak van Vondelstraat 72. Deze keer hadden de krakers het plan goed uitgedacht. De politie werd namelijk met een grote demonstratie in de binnenstad afgeleid, zodat de krakers in de Vondelstraat hun gang konden gaan. Toen de ME in de Vondelstraat arriveerde, was het pand al gekraakt. Ondertussen werden zij bekogeld met stenen door een grote overmacht aan krakers. De ME was daardoor gedwongen zich terug te trekken. De kraak was geslaagd.
Een groep ME’ers loopt door de resten van de barricades, 3 maart 1980 (foto: Maurice Boyer). 
Voorbereiding op de strijd
Nu was het zaak voor de krakers om het gebouw niet opnieuw te laten ontruimen. Het hele weekend werd daarom gebruikt om barricades op te werpen op de toegangswegen naar het gebouw. De krakers, gesteund door grote groepen sympathisanten braken de straten af om de wegen onbegaanbaar te maken voor voertuigen.
Ondertussen werd er druk over een oplossing overlegd door de burgemeester, hoofdofficier en hoofdcommissaris. Hier waren zij het hele weekend mee bezig. Een oplossing kwam er echter niet, want er was teveel wederzijds wantrouwen. Daarom werden de krakers op maandag 3 maart 1980 verrast door de ontmanteling van hun barricades.
De confrontatie
Rond zeven uur reed de eerste tank door de brandende barricades. De krakers moesten het opnemen tegen meer dan 1.000 politieagenten en ME’ers, zes tanks, scherpschutters, pantserwagens en waterkanonnen. Het geweld beperkte zich echter niet tot de Vondelstraat, maar verspreidde zich over de gehele binnenstad. Zo’n 100 krakers en omstanders eindigden in het ziekenhuis. Die middag werd ook Nanda weer vrijgelaten, na acht dagen in de cel. Dit betekende echter niet dat alles over was, want dezelfde avond gingen nog zo’n 10.000 mensen de straat op om te demonstreren tegen het politieoptreden en het woningbeleid. Het hoofdstuk ‘krakers’ was voorlopig nog niet afgesloten.
Meer weten?
- De kroningsrellen: de stad in oorlog.
- Babielowski, Blom, Boyer e.a., Even geduld, deze straat is gekraakt. Vondelstraat februari, maart 1980 (Amsterdam, 1980).
