Casper Luyken, December, 1700
Wintermaand
December wordt ook wel wintermaand of donkere maand genoemd. De winter begint immers op 21 december, de kortste dag van het jaar. Je zou daarom verwachten, dat de maand december vooral verbeeld zou worden als ijs- of wintergezicht. Dit is veelal ook het geval. Voorbeelden hiervan zijn de hier afgebeelde tekening van Jacob Cats (1741-1799) en een prent uitgegeven door Pieter Schenck (1660-1718), beide aanwezig in de collectie van het Amsterdam Museum.
Daarnaast waren seizoenswerkzaamheden een veel gebruikt onderwerp voor het verbeelden van maanden. Hiervoor koos Casper Luyken (1672-1708) bij het in beeld brengen van de twaalf maanden.
Kerstfeestmaal
De door hem gekozen voorstelling lijkt echter beter te passen bij de slachtmaand november, omdat vooral in deze maand op boerderijen varkens geslacht werden als voedselvoorraad voor de komende winter. Maar blijkbaar gingen deze werkzaamheden in december nog door, want er zijn diverse afbeeldingen van de maand december bekend, waarop het slachten van varkens in beeld is gebracht.
JacobCats, December - IJstafereel buiten de wallen van een stad, ca. 1798
Misschien wel omdat de Kerstdagen voor de deur stonden, zodat dan meteen een kerstfeestmaal kon worden bereid van de organen en andere stukken vlees, die niet lang bewaard konden worden. Het overige vlees werd zodanig geconserveerd, dat de boer er met zijn gezin de hele winter van kon eten.
Sterrenbeeld ‘Steenbok’
In bijna alle maandprenten van Casper Luyken staat in een van de bovenhoeken het sterrenbeeld afgebeeld, dat in die maand begint. Hier is dat de steenbok, waarnaar ook in het rijmpje onder de prent verwezen wordt: ‘Aan de hemel heerst de bok; hier gaat het om de varkens…’.
Pieter (I) Schenk, December, 1701