HELP MEE AAN DE RESTAURATIE!
Bijdragen aan de restauratie en nieuwe omlijsting van De Dam van Lingelbach kan al vanaf
€ 200,-, tijdens de volgende bijeenkomst van Het Fundament op 3 december aanstaande met als thema de Gouden Eeuw of online op een moment dat het jou uitkomt.
Amsterdams Forum Romanum
Lingelbach transformeerde de Dam tot een Amsterdams Forum Romanum, waarvan de ruimtelijke dimensies flink zijn overdreven. Het schilderij is een in mediterraan licht badend zoekplaatje, waarop de toeschouwer iedere keer weer nieuwe taferelen tegenkomt. Op de voorgrond zien we marktvrouwen en handelende beurslieden. Een Spaans uitziende heer en enkele Oosters geklede lieden verder naar rechts verschaffen het geheel internationale allure. Bij de Waag, midden op de Dam, worden goederen af- en aangevoerd en aan het begin van het Damrak is de zeevismarkt in volle gang. In het verschiet zien we de Oude Kerk, op de Dam de Nieuwe Kerk.
De zorgvuldig geregisseerde bedrijvigheid op het plein, waaruit de boodschap van economisch succes en vooruitgang spreekt, maakt De Dam van Lingelbach tot een absoluut top- en kernstuk uit de collectie van het Amsterdam Museum.
De Dam gerestaureerd
Onder leiding van restaurator Kathrin Kirsch werkt Restauratieatelier Amsterdam aan de restauratie van De Dam van Lingelbach. In de loop der jaren was de voorstelling steeds minder goed te bewonderen vanwege een sterk vergeelde vernis en verkleurde retouches. In de tentoonstelling De Gouden Eeuw, proeftuin van onze wereld zal het doek weer in volle glorie te bewonderen zijn.
Gedurende de restauratie is gebleken dat sommige gedeelten op de voorgrond van de voorstelling ingrijpend zijn gewijzigd. Zo stonden de twee elkaar begroetende mannen links van het midden oorspronkelijk iets minder gebogen. Uit röntgen- en infraroodopnames wordt duidelijk dat zij stevig zijn overschilderd, waardoor onder meer een linker arm én een standbeen aan het zicht waren onttrokken. Hoewel niet alle overschilderingen worden verwijderd, zal na de restauratie hun beleefde handeling weer beter te begrijpen zijn.
Een vergelijkbare, raadselachtige overschildering bevindt zich rechts van het midden. Een elegant echtpaar wordt begroet door een man. Maar in de eerste versie hield de vrouw haar kostbare blauwe jurk anders vast, meer opzij. Door de wijziging is de interactie tussen haar en de groetende man ingetogener geworden. Ook was het gelaat van de vrouw later bedekt door een rommelig geschilderde sluier. In de restauratie is niet alleen haar gezicht met blonde krulletjes tevoorschijn gekomen, maar werd bij de jongeman aan haar zijde een fraai geschilderde, eerdere versie van zijn hoofd aangetroffen, pal naast het huidige hoofd!
De vraag wanneer de wijzigingen zijn aangebracht - door Lingelbach zelf of door een latere, andere hand - wordt nog onderzocht. Dat is tevens de reden waarom nu is besloten de overschilderingen zoveel mogelijk te respecteren. Mogelijk houden de schilderkunstige ingrepen verband met de wensen van degene die dit magistrale Damgezicht van Lingelbach heeft gekocht. Helaas is onbekend wie dat is geweest, maar het ligt voor de hand hem te zoeken in het centrum van de macht: op het in aanbouw zijnde Stadhuis.