Op 6 september is de tentoonstelling ‘The image as Burden’ van Marlene Dumas geopend in het Stedelijk Museum. Het is een overzicht van de schilderijen die zij in de afgelopen decennia heeft geschilderd. Als je door de zalen van het Stedelijk gaat is het alsof je de jaargangen van een krant doorloopt, zonder de teksten alleen de beelden, ontroerende en onthutsende beelden die de samenleving weerspiegelen.
#020today: De Turkse Schoolmeisjes
De koppen van Dumas in en uit de Schuttersgalerij
Dumas, afkomstig uit Zuid Afrika, begint eind jaren zeventig haar kunstopleiding in Nederland en al snel daarna exposeert ze in het Stedelijk en op allerlei locaties in binnen- en buitenland. In 1987 exposeert ze vier schilderijen in de Schuttersgalerij van het Amsterdam Museum.
Amsterdam is dan culturele hoofdstad, een evenement dat sinds 1985 jaarlijks plaatsvindt in een Europese stad. Onder de titel 'Century 87. Kunst van nu ontmoet Amsterdams verleden' worden de stad en de beeldende kunst bij elkaar gebracht. Letterlijk en figuurlijk worden monumenten opengesteld: langs een lint van dertig locaties leggen internationale en Nederlandse kunstenaars verbanden, ze gaan confrontaties aan of zetten de boel op zijn kop.
Dumas vindt in de Schuttersgalerij een toepasselijke plaats voor vier portretten van groepen schoolkinderen die in de catalogus als volgt worden beschreven:
“De koppen van Marlene Dumas zijn geen portretten (gelijkenissen, karakters) of karikaturen. Het zijn gezichten die zijn betrapt op het moment dat hun masker van menselijkheid transparant wordt en de gewoonlijk stevig vergrendelde doos van Pandora in hen open gaat. […] In de Schuttersstukken zijn individu, persoon en groep onontwarbaar met elkaar verknoopt. De heren poseerden immers in werkelijkheid niet samen maar werden stuk voor stuk geportretteerd en pas daarna, naar stand en status door de kunstenaar gegroepeerd. Zo zijn zij aan alle kanten ingedekt tegen betrapping. Maar liggen de maskers er niet te drie-dubbel-dik bovenop: keurig! representatief! belangrijk! Het contrast benadrukt waar het Marlene Dumas om gaat en zet bovendien achter ieder uitroepteken een vraagteken. Keurig!?”
Marlene Dumas, The teacher sub a, 1987
Na de tentoonstelling verkoopt Paul Andriesse, de galeriehouder die Dumas vertegenwoordigt, twee van de groepsportretten aan Nederlandse musea, de andere twee werken gaan naar particuliere verzamelaars. The Schoolboys wordt aangekocht door Josine de Bruyn Kops, directeur van het museum Catharina Gasthuis in Gouda, die kunst van vrouwelijke makers verzamelt tussen 1977 en 1987. Enkele jaren geleden is het schilderij door het museum in Gouda verkocht om de aankoop van andere kunstwerken mogelijk te maken.
Marlene Dumas, The Schoolboys, 1987
Het Stedelijk Museum koopt The Turkish Schoolgirls en het schilderij wordt verschillende keren tentoongesteld in het eigen museum en uitgeleend aan musea in het buitenland; het was onder andere te zien in 2008-2009 in de grote overzichtstentoonstelling in het Museum of Modern Art in New York. Het Amsterdam Museum is bijzonder gelukkig als bij de herinrichting van de Schuttersgalerij in 2011 De Turkse schoolmeisjes in langdurig bruikleen worden gegeven door het Stedelijk. Natuurlijk is er alle begrip als het Stedelijk dit groepsportret terugvraagt voor de tentoonstelling 'The Image as Burden'. Uiteindelijk zal het schilderij geen deel uit maken van de expositie, maar kort na de opening is het doek op de wand recht tegenover de hoofdingang gehangen.
Werk van Marlene Dumas in Schuttersgalerij tijdens Century 87 . Foto uit catalogus Century 87
De citaten zijn afkomstig uit: Century 87 : kunst van nu ontmoet Amsterdams verleden, Stichting Onafhankelijk Kunsthistorisch Onderzoek, 1987.
Media
1910 keer bekeken