De diorama’s zijn het levenswerk van Rita Maasdamme, die in 1965 naar Nederland kwam vanuit de Antillen. Van een tropisch paradijs naar een koud land met somber geklede mensen. Rita studeerde handvaardigheid. Ze gaf les op de Professor Johanna Westerdijk School, zoals ze vertelt op het Geheugen van West.
Hulp van gevangenen
De poppen zijn gemaakt uit stof en allerlei (afval)materialen. De gezichten zijn ingenieus gecreëerd met kleine steekjes. Bij enkele poppen heeft Rita met dezelfde techniek een brandmerk of de wonden veroorzaakt door zweepslagen aangebracht. Tijdens de opening leidde de kunstenares rond. Urwin Vyent, die de kunst en cultuur van Zuidoost onder zijn hoede heeft, vertelde dat hij eerst dacht dat de diorama’s wel door een man gemaakt moesten zijn. Maar ook de decors heeft zij deels zelf gemaakt. Hulp kreeg ze van mannen die in Amsterdam in de gevangenis zitten. Naar de ideeën van Rita maakten de gevangenen op schaal gebouwen en meubels. Ondrofeni Tori heeft Rita haar installatie genoemd. Tori zijn verhalen en Ondrofeni betekent 'aan den lijve ondervonden'. In de Surinaamse cultuur is dit belangrijk. Je moet van het leven leren, niet alleen van het onderwijs.
Scènes uit het dagelijks leven
Diorama’s hebben een lange traditie in Suriname. Rita treedt in de voetsporen van Gerrit Schouten (1779-1839). Hij wordt wel de eerste creoolse kunstenaar genoemd. Gerrit was de zoon van Hendrik Schouten, gouvernementsambtenaar en dichter, en van de vrije kleurlinge Suzanne Hanssen. Schoutens kijkkasten met scènes van het dagelijks leven op plantages, in de binnenlanden en Paramaribo waren geliefd bij repatrianten als herinnering aan hun verblijf in Suriname. Ze staan nu in musea, zoals dit diorama van een slavendans. Met hun rijke details zijn ze een bron van historische informatie. In het Amsterdam Museum is een eigentijdse versie van een Surinaams diorama te zien met een zogenaamde 'pepper ghost' en op de tentoonstelling Kind aan de ketting van het Ninsee stonden prachtige diorama’s van Neil Fortune.
De tentoonstelling Ondrofeni Tori is nog tot 22 februari 2013 te zien aan het Anton de Komplein en vormt een mooi doel voor een bijzonder tochtje in eigen stad. Ook leuk in combinatie met de markt op het Anton de Komplein, een broodje pom in de Amsterdamse Poort en de tentoonstelling Local Heroes in CBK zuidoost.
