In 2009 was deze aquarel als bruikleen te zien in Een begenadigd colorist: Willem Hendrik Schmidt (1809-1849), de eerste overzichtstentoonstelling ooit van deze kunstenaar, in Museum Paul Tetar van Elven in Delft. De tentoonstelling werd samengesteld door gastconservator Wilma van Giersbergen, die ook het gelijknamige boekwerk over W.H. Schmidt schreef, precies twee eeuwen na diens geboortejaar. We hebben deze Schmidt-expert enkele vragen voorgelegd over de kunstenaar en deze aquarel.

Hoe zou je Willem Hendrik Schmidt en zijn werk, in zijn tijd beroemd maar nu nagenoeg vergeten, beknopt willen karakteriseren?

"Schmidt behoort tot de Nederlandse romantici. Hij werd als portrettist regelmatig gevraagd door de voorname burgerij om hen te portretteren. Daarnaast bekwaamde hij zich in de historie- en interieurschilderkunst en in het genre. Schmidt baseerde zich daarbij, zoals veel schilders in die tijd, op de schilderkunst uit onze roemrijke Gouden Eeuw. Zijn interieurs hebben een 17de-eeuwse uitstraling en zijn figuren dragen kledij uit die tijd. In zijn atelier had hij een grote voorraad kleding, attributen en meubels uit die tijd bij elkaar gebracht. Hij werd dan ook geprezen om zijn verantwoorde historische weergave van meubilair, kleding en inrichting."

Kun je aangeven hoe het zit met de reputatie van Schmidt als ‘begenadigd colorist’?

"Schmidt was vooral gefascineerd door de 17de-eeuwse stofuitdrukking. Vooral zijn aquarellen werden bewonderd vanwege de kracht en helderheid van kleur, die een veelheid en fijnheid van tussentinten vertoonden."

Hoe kijk je aan tegen een schooltafereel als deze als onderwerpskeuze binnen zijn werk? Kun je iets zeggen over de interpretatie van de voorstelling?

"Het schooltafereel is één van de vele genrestukken die Schmidt schilderde, maar blijft binnen het genre een beetje apart. Er zijn niet vaak schoolklasjes geschilderd. De afbeelding wordt dan ook met enige regelmaat gebruikt om te laten zien hoe het er in de 19de eeuw in een lagere school aan toe gegaan zou hebben.

Of het een waarheidsgetrouwe weergave is, valt moeilijk te zeggen. Feit is dat lijfstraffen niet onbekend waren en dat in die tijd kinderen van verschillende leeftijden door elkaar heen zaten. Het lijkt meer een bewaarschool dan een lagere school, want er zijn ook afbeeldingen bekend waar kinderen ordelijk in rijen in lange banken zitten

Ook het onderwijzend personeel was niet altijd goed uitgerust voor de taak. Deze ‘juf’ lijkt niet echt een pedagogisch geschoolde achtergrond te hebben. Niettemin waren er vanuit het Rijk schoolopzieners aangesteld, die de voortgang in het lezen, rekenen en schrijven controleerden. Ik kan me niet voorstellen dat ze bij een bezoek aan deze klas de situatie goedgekeurd zouden hebben."

Kijk hier voor meer informatie over dit object.