Voor de oorsprong van het warenhuisconcern Vroom & Dreesmann moeten we terug naar de hoek Rozenstraat/Tweede Rozendwarsstraat (waar nu pizzeria La Gonda is). Daar startte Anton Dreesmann (1854-1934) in 1878 zijn eerste winkel: een manufacturenzaak, een destijds gebruikelijke benaming voor een winkel met producten van geweven stoffen.
Anton was de oudste zoon van een manufacturenhandelaar in het Duitse Haselünne in Westfalen. Op zijn zestiende, in 1871 (ten tijde van de Frans/Duitse oorlog), kreeg hij via een eerder geëmigreerde neef de mogelijkheid naar Amsterdam te komen om te werken als winkelbediende bij de manufacturenzaak Bührs aan de Nieuwendijk.
Vroom en Anton Dreesmann
Drie jaar na de start van Anton’s eerste eigen winkel begon de uit Veendam afkomstige Willem Vroom (1850-1925) ook een winkel in deze branche op de Leliegracht, hoek Keizersgracht. Toen deze niet bijster bleek te floreren, verhuisde hij zijn zaak op advies van Anton naar Wittenburgergracht 9, die wel goed liep. In 1887 gingen de twee katholieke vakbroeders, die sinds 1883 ook zwagers waren, hun krachten bundelen met hun eerste gezamenlijke zaak aan de Weesperstraat 70 (hoek Nieuwe Kerkstraat) onder de naam Vroom & Dreesmann: de oudste van beiden het eerst genoemd.
Het aantal filialen groeide snel; buiten Amsterdam waren de eerste zaken in Rotterdam (1892) en Den Haag (1893). Toen Vroom & Dreesmann in Amsterdam de vestiging aan de Reguliersbreeestraat (uit 1894) niet kon uitbreiden, kocht het bedrijf de Boompjeskerk in de Kalverstraat. Aldaar verrees het eerste echte grote warenhuis, dat opende in 1912. Deze formule werd de trendsetter; voor kleine zaakjes was geen plek meer. V&D groeide landelijk uit tot een begrip als grootste warenhuisketen van Nederland. Het succes kwam mede door de gunstige concurrentiepositie, die mogelijk werd gemaakt door het groot en scherp inkopen rechtstreeks bij fabrikanten.
Het boven afgebeelde schilderij van Huib Luns van de zaak tussen Rokin en Kalverstraat dateert uit 1937. Het was een van de ontwerpen voor de kalender 'Uit de geschiedenis van de wereldhandel', die werd uitgegeven ‘ter herdenking van het 50-jarig bestaan van de NV Amsterdamsche manufacturenhandel van Vroom en Dreesmann’.
Voor dit feest werd ook een zilveren plaquette vervaardigd, die werd aangeboden aan de NV. Vroom en Dreesmann ‘door het geheele personeel van Amsterdam’.
De boven afgebeelde objecten, waaronder het portret van Anton Dreesmann door Jan Sluijters, maken deel uit van schenking van V&D BV aan het Amsterdam Museum in 2013. De plaquette (zie hieronder) zit al sinds 1970 in onze collectie als langdurige bruikleen. Daarnaast bevinden zich in de museumverzameling bijna 800 objecten, die ooit deel hebben uitgemaakt van de vermaarde ‘collectie Dreesmann’, die toebehoorde aan Willem J.R. Dreesmann (1885-1954). Deze zoon van de oprichter transformeerde V&D tot multinational.
Oswald Wenckebach, Plaquette ter ere van W. Vroom en A.C.R. Dreesmann, t.g.v. het 50-jarig bestaan van N.V. Vroom en Dreesmann, 1937
Het televisieprogramma 'Andere Tijden' van vandaag (17-02-2015) gaat over Vroom & Dreesmann met als titel V&D: wankel warenhuis. Klik hier voor de link naar dit programma.