"De iep is al eeuwenlang dé boom van Amsterdam. Nergens ter wereld staan er zoveel bij elkaar. Meer dan 75.000 iepen brengen ’t groen op de grachten, de natuur in de stad én elk jaar het feest van die wervelende iepenzaadjes: de lentesneeuw." Zo begint de foldertekst van het Springsnow Festival dat deze lente voor het eerst in Amsterdam plaatsvindt.
#020today: Lentesneeuw
Feest van wervelende iepenzaadjes
Dit prachtige natuurverschijnsel is onderwerp van onder andere een route door de stad, een tentoonstelling én een oproep om zelf foto’s of filmpjes in te sturen. Voor ons museum aanleiding als object van de dag te kiezen voor een schilderij uit circa 1775 waarop iepen een centrale plaats innemen; onderstaand citaat van Norbert Middelkoop komt uit De oude meesters van de stad Amsterdam - schilderijen tot 1800 (2008).
Hendrik Keun schilderde de Amsterdamse grachten bij voorkeur niet parallel aan het beeldvlak maar haaks erop, zodat beide oevers te zien zijn. Een forse boom, Keuns handelsmerk, fungeert daarbij als verbinding tussen de beide beeldhelften. In een voor stadsgezichten opvallende verticale compositie is het standpunt ter hoogte van het Molenpad en kijken we naar het noorden langs de Keizersgracht, waar de boogbrug bij de Runstraat ons uitzicht onderbreekt. Onder de bogen door is de volgende brug zichtbaar, bij de Berenstraat. Daar vangt de lichte jurk van een passante juist een zonnestraal.
Keun profiteerde van de bestaande knik in de gevelwand even voorbij het hoekpand, het huidige nummer 452, die hem een spectaculaire beeldbegrenzing aan de linkerzijde van de voorstelling opleverde. Het vrouwtje dat de stoep van het huis aan het boenen is, brengt onze blik weer terug naar straatniveau. Twee honden en een handvol mensen van verschillende rangen en standen vertegenwoordigen de stadsbevolking op deze rustige middag. Van hen steekt de pruikenmaker met een stapel dozen op zijn rug fraai af tegen de gracht.
In de eerste helft van de jaren ’70 schilderde Keun gezichten op de Keizersgracht en de Herengracht met de Leidsestraat in het verschiet en de linkeroever prominent in beeld. In dit schilderij lijkt hij verder te gaan door, naast het gedurfde formaat, de meest prominente oever in de schaduw te hullen. De beeldbepalende iep, voorbode van een ononderbroken rij, vult met zijn kruin de driehoek van de wolkenloze lucht. Aan de zonbeschenen overkant heeft Keun de bomenrij –nauwelijks merkbaar– even onderbroken ten behoeve van de topografische herkenbaarheid.
386 keer bekeken