Winkelerfgoed

Een gered banketbakkersinterieur

Een van de meest opvallende onderdelen van de tentoonstelling was een winkelinterieur van Bakkerij Van Thiel in de Utrechtsestraat, hoek Herengracht, nu eetcafé Stacey's Pennywell. Helaas is slechts het interieur bewaard gebleven en niet de inventaris. Ook is het ooit aangepast omdat het een tijd in een apothekersmuseum heeft gestaan. We hebben besloten om het deels ingepakt te tonen, om aan te geven dat het niet compleet is. Wat moet er nu met dit interieur gebeuren? Moet het stilletjes in het museum(depot) blijven of weer terug naar een winkel?

Water- en vuurwinkel

Zodra er warm water uit de kraan komt, hoef je niet meer naar de water- en vuurwinkel. Technologische veranderingen, zoals de komst van de koelkast, auto, de winkelwagen, het vliegtuig en de scanner hebben allemaal invloed gehad op de het werk van de winkelier en de manier waarop wij boodschappen doen. De komst van supermarkten hing samen met de opmars van de auto en van koelkasten. Dankzij vrachtvliegtuigen komt ons eten uit de hele wereld. De voedselproductie is ingrijpend veranderd in de 20ste eeuw.
Er zijn heel veel producten bijgekomen, maar sommige producten zijn helemaal verdwenen. Rond 1900 waren er bijvoorbeeld overal in Amsterdam water- en vuurwinkels. De meeste huizen hadden nog geen gas. Er werd gestookt op turf, kolen en hout. In de water- en vuurwinkels waren brandstoffen te koop, maar ook een ketel warm water voor de was of een bad. De water- en vuurwinkels werden meestal gedreven werden door vrouwen.

De Gruyter

De winkel op Haarlemmerdijk 63, waar nu Slagerij Buzhu zit, was van 1937 tot 1973 een filiaal van De Gruyter. De kruidenierswinkels van De Gruyter waren luxe ingericht met kroonluchters en fraaie tegeltableaus die de herkomst verbeeldden van de ‘koloniale waren’ zoals koffie, rijst, thee en cacao. De firma De Gruyter ontstond in Den Bosch in de 19de eeuw als een zaak die peulvruchten, zaden en granen verwerkte. Vanaf eind 19 de eeuw opende De Gruyter verschillende kruidenierswinkels, vooral in de grote steden. Het concern maakte niet op tijd de overgang naar de moderne supermarkt, zoals concurrent Albert Heijn en nieuwkomers als Dirk van den Broek wel deden. In de jaren zeventig van de 20ste eeuw ging de bekende kruideniersketen ten onder. De tegeltableau's bleven gelukkig bewaard. Voor de tentoonstelling zijn de tegels gefotografeerd en als een tegelbehang geplakt op de achterkant van de vitrines.

Islamitische slagerij Buzhu

Het interieur van Slagerij Buzhu op Haarlemmerdijk 63 is een gemeentelijk monument vanwege de prachtige tegeltableaus, die ooit het filiaal van De Gruyter sierden.
Vanaf eind jaren zestig kwamen veel ‘gastarbeiders’ naar Nederland. Ze moesten erg wennen aan het Nederlandse eten: gekookte groenten en aardappelen met een stukje (varkens)vlees. Nadat de Gruyter vertrokken was in 1973 opende de Marokkaanse Hamadi Buzhu een van de eerste islamitische slagerijen in Amsterdam. Vanuit heel Amsterdam kwamen Marokkanen naar de Haarlemmerdijk.
In 1975 waren er nog slechts vier islamitische slagerijen in Amsterdam, 20 jaar later waren er bijna 200, vaak in combinatie met kruidenierswaren. Tegenwoordig staat Mohamed Buzhu, een neef van de oprichter, achter de toonbank. De klanten zijn nu vooral (Nederlandse) buurtbewoners.

Zie hier ook het filmportret dat studenten van de UvA van slagerij Buzhu hebben gemaakt.