De politiek is namelijk niet het enige terrein waarop negentiende-eeuwse vrouwen achtergesteld zijn. Ze hebben ook in het onderwijs en op de arbeidsmarkt minder rechten dan mannen. Hun echtgenoten hebben bovendien volmacht over hun gemeenschappelijk bezit. Om deze achtergestelde positie aan de kaak te stellen, ontstaat er aan het eind van de eeuw een beweging van vrouwen uit de gegoede burgerij. Dit wordt later de Eerste Feministische Golf (ca. 1870-1920) genoemd.
In 1894 wordt op initiatief van Wilhelmina Drucker de Vereeniging voor Vrouwenkiesrecht (VVK) opgericht. Aletta Jacobs wordt meteen lid en weet tot tweemaal toe tot voorzitster gekozen te worden, eerst van de afdeling Amsterdam en later van het landelijk bestuur.
Zoals haast elke (vak)vereniging heeft de VVK vaandels, die meegedragen worden in optochten. Vaandels zijn destijds heel belangrijk om een identiteit mee uit te drukken en te kunnen concurreren met andere verenigingen. Ze zijn dan ook vaak van kostbare materialen gemaakt, zoals fluweel of satijn, geborduurd met gouddraad. Deze vaandels tonen altijd de naam van de vereniging, haar geboorteplaats, het jaar van oprichting en meestal nog een symbool. Voor dit vaandel is dat het wapen van de stad Amsterdam, omdat het specifiek voor de afdeling Amsterdam vervaardigd is.
De VVK en andere emanciperende groepen boeken langzaam vooruitgang. In 1917 krijgen vrouwen het recht om zichzelf verkiesbaar te stellen, het zogeheten ‘passief kiesrecht’. Twee jaar later krijgen vrouwen ook het recht om te stemmen, ‘actief kiesrecht’.
Zwangerschapskorset, ca. 1900. Collectie Amsterdam Museum.
Ook in de kleding is voortschrijdende emancipatie zichtbaar. Hoewel het korset voor vrouwen in de negentiende eeuw een onmisbaar deel van de garderobe is, komt in de tweede eeuwhelft het zwangerschapskorset op. Door de verstelbare vetersluiting kan het korset met de buik meegroeien, waardoor het minder beklemmend is dan een normaal korset.
Zelfs na de bevalling kan het korset nog gedragen worden. Bij de borsten zitten namelijk sluitingen met drukknopen, waardoor het geven van borstvoeding mogelijk is. Dit werd door eerdere generaties altijd overgelaten aan een voedster. Dat vrouwen dit zelf gaan doen, is ook een teken van emancipatie.
Zowel het vaandel als het korset zijn op dit moment in de tentoonstelling De IJzeren Eeuw te zien, als belangrijke symbolen van vrouwenemancipatie.
