Een voorbeeld van zo’n kwestie is de vraag of katholieke burgers dezelfde rechten mogen hebben als protestanten. Het katholicisme en het protestantisme zijn beide verschillende stromingen binnen het christendom. De rooms-katholieke kerk wordt bestuurd vanuit het Vaticaan, waar de paus aan het hoofd staat. De protestants-christelijke traditie is jonger en ontstaan vanuit een reactie op vermeende misstanden binnen de katholieke kerk.
Sinds het einde van de zestiende eeuw worden de Nederlanden bestuurd door een protestantse elite. Katholieken worden niet vervolgd, maar mogen hun geloof ook niet openlijk belijden. Hier komt in de negentiende eeuw verandering in. Katholieken gaan zichzelf weer manifesteren in de maatschappij, onder andere door ‘paleizen’ van kerken neer te zetten, zoals de Nicolaaskerk in Amsterdam.
Door de grote zichtbaarheid van deze kerken, voelen veel protestanten zich bedreigd. De katholieken worden gezien als een apart soort volk, dat gehoorzaamt aan een vreemde macht in het Vaticaan. Misschien zijn ze hierdoor zelfs gevaarlijk voor Nederland. Protestanten gebruiken zo de macht van de paus als argument tegen gelijke rechten voor katholieke burgers. Want gelijke rechten betekent dat ze ook eigen scholen mogen oprichten en dat leidt weer tot indoctrinatie van de jeugd.
Banier van Katholieke Actie, begin 20ste eeuw. Collectie Limburgs Museum.
Tegenwoordig kunnen we ons niet meer voorstellen dat sommige groepen minder rechten dan andere zouden hebben. Dit zien we als discriminatie. In de negentiende eeuw ligt dat echter anders. Het dilemmaspel in de tentoonstelling De IJzeren Eeuw is bedoeld om je te kunnen verplaatsen in de opvattingen van negentiende-eeuwse Nederlanders van verschillende rangen en standen.
In het spel leer je argumenten van voor- en tegenstanders van deze kwesties herkennen. Je maakt een keuze welke van de getoonde argumenten daadwerkelijk in de negentiende eeuw gebruikt werden. Daarna wordt duidelijk hoe de grote kwestie is afgelopen. Is dit de uitkomst die je verwachtte? En wat vind je van deze afloop? Merk je hier vandaag de dag nog steeds effect van? Geef je mening en leer die van anderen in De IJzeren Eeuw.