Rolmodellen
Zwart Amsterdam gaat over rolmodellen voor Amsterdamse zwarte gemeenschappen. Er zullen beelden, verhalen en voorwerpen te zien zijn die te maken hebben met inspirerende (on)bekende zwarte personen. Het gaat in dit project met name om gemeenschappen die gevormd zijn als gevolg van het koloniale verleden van Nederland en door de trans-Atlantische slavernij, zoals Nederlanders met een Surinaamse of Antilliaanse afkomst.
Wie noem je zwart?
In de stad wonen natuurlijk nog meer mensen die zwart zijn of zich zwart voelen. Dat heeft te maken met huidskleur, en toch is uiterlijk niet allesbepalend. Benaming op basis van kleur is ontstaan omdat wetenschappers in de achttiende eeuw tijdens de koloniale hoogtijd onderscheid creëerden binnen één menselijk ras: hun eigen mensen noemden zij toen ‘blank’ en zij plaatsten hen in een hoger, beschaafder, en intelligenter ras dan alle andere gekleurde personen. Dat idee van ongelijkheid werkt nog steeds door in de maatschappij, zoals emeritus hoogleraar gender en etniciteit Gloria Wekker schreef in dit artikel voorafgaand aan de publicatie van haar belangrijke en veelbesproken boek White Innocence. Paradoxes of Colonialism and Race (Duke University Press, 2016). Niet-witte mensen zoals ik, die verandering willen brengen in de bestaande vooroordelen en streven naar gelijkheid, noemen zich vaak zwart in politieke en culturele zin in plaats van verwijzend naar huidskleur, dus ongeacht hun tint of ‘ras’. In de Verenigde Staten was dit bijvoorbeeld de Black Panther Party, een revolutionaire politieke organisatie en sociale beweging die de zwarte minderheid beschermde tegen staats- en politiegeweld.
#BlackInNL
De stad verandert, er wonen zoveel Nederlanders met uiteenlopende huidskleuren en culturele achtergronden. Spanningen lopen hoog op in discussies over huidskleur, ras en de zwarte geschiedenis; dat wil zeggen verhalen verteld vanuit een ander perspectief dan de witte blik. Documentairemaakster Bibi Fadlalla vraagt in haar Youtube-serie #BlackInNL aan vrouwen hoe zij het ervaren om zwart te zijn in Nederland: de Nederlandse activiste Jessy de Abreu en de Jamaicaanse PhD-onderzoeker Tracian Meikle benoemen beide dat ze zich in de academische wereld benadeeld hebben gevoeld op basis van hun kleur.
Koloniale geschiedenis
Racisme wordt steeds vaker benoemd en tevens ontkend, en het zou het publieke debat ten goede komen als we meer leren over concepten als ras, kleur en racisme, evenals over de Nederlandse koloniale geschiedenis en de nalatenschap hiervan in de huidige maatschappij. Met Zwart Amsterdam maken we samen de zwarte geschiedenis beter zichtbaar.